Julian Przyboś - 1965 r. Fot. PAP/CAF/S. Piotrowski
Ogólnopolska konferencja naukowa, wystawa pamiątek oraz wyjątkowy recital poezji – to wydarzenia, które w przyszłym tygodniu odbędą się w Rzeszowie w związku z 45. rocznicą śmierci poety Juliana Przybosia.
Ten wybitny artysta urodził w Gwoźnicy w gminie Niebylec na Podkarpaciu, tam też został pochowany. Trzydniowy cykl wydarzeń, które mają spopularyzować jego twórczość zainicjowało Towarzystwo Miłośników Ziemi Niebyleckiej (TMZN).
Jak poinformował PAP prezes towarzystwa Antoni Chuchla, Julian Przyboś to najbardziej znana postać, jaką może pochwalić się gmina.
„Obecny jest w świadomości starszych mieszkańców, ale młodsze pokolenie kojarzy Przybosia jedynie z kilku wierszy omawianych w szkole. Na spotkaniach naszego towarzystwa często dyskutowaliśmy o tym, jak spopularyzować pamięć o nim w naszym regionie. Kiedy pomysł zaczął się krystalizować, Ernest Bryll utwierdził nas w przekonaniu, że trzeba i warto to robić” - dodał.
Najważniejszym punktem obchodów 45. rocznicy śmierci poety będzie, rozpoczynająca się we wtorek, ogólnopolska konferencja naukowa „Przyboś DZISIAJ!”; jej współorganizatorem jest Uniwersytet Rzeszowski. W konferencji udział wezmą przedstawiciele różnych środowisk naukowych, także z zagranicy.
Jak zaznaczył Chuchla, inauguracja konferencji odbędzie się we wtorek w Niebylcu. „Po południu uczestnicy i goście konferencji odwiedzą Gwoźnicę - rodzinną miejscowość poety, nawiedzą jego grób oraz wzgórze Patria, które pojawiało się w utworach Przybosia. Spotkają się też z mieszkańcami wioski” - powiedział.
Dopełnieniem konferencji będzie wystawa w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie, na której zostaną pokazane pamiątki po Julianie Przybosiu. Wystawę będzie można zwiedzać od najbliższego wtorku do czwartku.
Ostatnim akcentem obchodów będzie recital poezji Juliana Przybosia „Noc powrotna” w wykonaniu poety i aktora Bogusława Kierca. Recital odbędzie się w czwartek w rzeszowskim klubie Turkus.
„Liczymy, że w tych wydarzeniach licznie wezmą udział nie tylko mieszkańcy gminy i powiatu, ale całego Podkarpacia. To jedyna taka okazja, by poznać twórczość Przybosia w różnorodnych ujęciach” - zachęca Chuchla.
Inicjatywę Towarzystwa Miłośników Ziemi Niebyleckiej poparł komitet honorowy, który patronuje wydarzeniom. Tworzą go: córki Juliana Przybosia: Julia, Uta i Wanda, prof. Edward Balcerzan, Ernest Bryll, Sylwia Chutnik, Bogusław Kierc, Michał Komar, Urszula Kozioł, Irena Koźmińska, Bogusława Latawiec, Jacek Moskwa, Wiesław Myśliwski i Eustachy Rylski.
Julian Przyboś urodził się 5 marca 1901 w Gwoźnicy w rodzinie chłopskiej. Brał udział w walkach z Ukraińcami o Lwów, jako ochotnik walczył także w wojnie polsko-bolszewickiej. Studiował polonistykę na Uniwersytecie Jagielońskim, potem pracował jako nauczyciel. W latach 1937-1939 przebywał w Paryżu, podróżował po Francji, Belgii i Włoszech. W tym czasie publikował m.in. w „Zwrotnicy” i „Głosie literackim”.
W czasie II wojny światowej przebywał m.in. we Lwowie, gdzie pracował w bibliotece Ossolineum, wstąpił też do Związku Radzieckich Pisarzy Ukrainy. Pod koniec wojny zapisał się do Polskiej Partii Robotniczej (później PZPR).
Po wojnie pracował za granicą jako dyplomata; po powrocie do kraju był dyrektorem Biblioteki Jagiellońskiej w Krakowie. Pełnił tez funkcję wiceprezesa PEN Clubu. Zmarł 6 października 1970 w Warszawie, pochowany został w Gwoźnicy.
Poeta był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli Awangardy Krakowskiej. W poezji Przybosia stale powracają motywy autobiograficzne związane z jego chłopskim dzieciństwem.
Wśród jego najważniejszych tomików poezji można wymienić "Śruby" (1925), "W głąb las" (1932), "Póki my żyjemy" (1944), "Miejsce na ziemi" (1945), "Próba całości" (1961), "Kwiat nieznany" (1968). (PAP)
huk/ par/
