Kamienica Królewska we Lwowie odzyska dawny blask. Pod opieką konserwatorską Instytutu Polonika rozpoczęły się prace remontowe jednego z najcenniejszych obiektów architektonicznych miasta.
„To najdroższy projekt konserwatorski realizowany w ramach programu >>Ochrona polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą<<. Wartość inwestycji to 2 mln 770 tys. 347,74 zł. Przewidywany czas zakończenia prac planowany jest w październiku 2025 r. - poinformowała PAP Lukrecja Jaszewska, rzeczniczka prasowa Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika.
Historyczna kamienica zlokalizowana w centrum Lwowa, we wschodniej pierzei Rynku, to obecnie siedziba Muzeum Historycznego.
„Po wielu latach intensywnych prac badawczych, negocjacji i współpracy ze środowiskiem ukraińskim wypracowaliśmy wspólną koncepcję odbudowy tego niezwykłego zabytku architektonicznego.”
Kamienica Korniakta, znana także jako Królewska czy Sobieskich, składa się z czterech bloków zabudowy – kamienicy frontowej, oficyn bocznych i kamienicy tylnej - które skupione są wokół podłużnego podwórza z piętrowymi krużgankami. Ma trzy kondygnacje nadziemne i zwieńczona jest wysokim murem pełnej attyki z grzebieniem w formie rozbudowanej grupy rzeźbiarskiej.
Powierzchnia zabudowy kamienicy wynosi 830,10 m kw., maksymalna wysokość budynku: 19,88 m. Inwestycja realizowana pod nadzorem Instytutu Polonika obejmuje wykonanie kompleksowych prac konserwatorskich i restauratorskich w obrębie elewacji frontowej w zakresach specjalności architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej oraz konserwatorskiej.
„Rozpoczęcie prac konserwatorskich fasady Kamienicy Królewskiej we Lwowie to wyjątkowy moment dla Instytutu Polonika. Cieszymy się, że po wielu latach intensywnych prac badawczych, negocjacji i współpracy ze środowiskiem ukraińskim wypracowaliśmy wspólną koncepcję odbudowy tego niezwykłego zabytku architektonicznego. To będzie jeden z kluczowych, długoterminowych projektów Instytutu Polonika zaplanowanych na najbliższe lata” - mówi Sylwia Tryc, p.o. dyrektor Instytutu Polonika.
To już drugi w ciągu ostatnich kilku lat projekt renowacji budynku przy Rynku, który Lwowskie Muzeum Historyczne realizuje we współpracy z partnerami zagranicznymi. Opiekę nad zabytkiem sprawuje państwo ukraińskie.
Współpraca Muzeum Historycznego Lwowa z Instytutem Polonika ma na celu zachowanie i popularyzację wspólnego dziedzictwa kulturowego, które zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
„Trzeba pamiętać, że to wszystko dzieje się w czasie wojny, w której Ukraina broni swojej suwerenności i integralności terytorialnej. Rosja systematycznie i celowo stara się zniszczyć nasze dziedzictwo kulturowe, pamięć historyczną i tożsamość narodową. Odbudowa światowej klasy zabytku historii i architektury przy wsparciu finansowym Polski jest dowodem naszej niezłomności i wiary w zwycięstwo. Dziękujemy naszym polskim kolegom! Razem możemy więcej! Razem do zwycięstwa” – mówi Roman Chmełyk, dyrektor Muzeum Historycznego we Lwowie.
Przygotowanie projektu wymagało kilku lat kwerend archiwalnych i badań konserwatorskich. „Dzięki uprzejmości i dobrej współpracy z dyrektorem Muzeum Historycznego we Lwowie Romanem Chmełykiem udało nam się pokonać wiele trudności i rozpoczynamy długo wyczekiwany i bardzo wymagający projekt. Jest to jak do tej pory nie tylko największy pod względem finansowym projekt programu >>Ochrona polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą<< w Instytucie Polonika, ale także ważna realizacja ze względu na jego olbrzymią wartość historyczną i artystyczną dla dziedzictwa światowego. Wykonane zostaną prace konserwatorskie i roboty remontowe dotyczące elewacji frontowej wraz z wystrojem rzeźbiarskim i wyposażeniem” – mówi Marta Kruczyńska, główny specjalista z programu „Ochrona” w Instytucie Polonika.
„Obecnie ustawiono rusztowania do poziomu balkonu. Odbyła się komisja z udziałem pani konserwator zabytków Lwowa, dyrektora muzeum, Nadzoru Autorskiego i Technicznego, wykonawcy ukraińskiego oraz przedstawicieli wykonawcy Restauro – mówi Małgorzata Dobrzyńska-Musiela, wykonawca inwestycji. - Pani konserwator wyraziła zgodę na demontaż balustrady balkonu oraz dalszy montaż rusztowań. Przeprowadzono oględziny fragmentów fasady objęte dostępem z rusztowań. Stwierdzono zły stan portfenetrów w ich dolnych partiach. Balustrada jest w bardzo złym stanie zachowania, miejscami destruktu. Płyta balkonu zdegradowana, nierówna, profilowana krawędź z licznymi ubytkami. Wypełnienia pomiędzy wspornikami balkonu a płytą zdegradowane, luźne” – opisuje stan zabytku Dobrzyńska-Musiela.
Kamienica, dziś zwana Kamienicą Korniakta lub Królewską, została zbudowana na fundamentach dwóch wcześniejszych gotyckich kamienic w latach 1571-1580 dla zamożnego i wpływowego lwowskiego kupca Konstantego Korniakta starszego. Był on Grekiem pochodzącym z Krety; szlachectwo otrzymał w 1571 roku. W wyniku dziedziczenia nieruchomość zyskał pierworodny syn Konstanty Korniakt młodszy, który sprzedał ją zakonowi karmelitów bosych w 1623 roku.
Od zakonników w 1640 roku dom odkupili Jakub i Teofila Sobiescy, a po ich śmierci własność przeszła na Jana III.
Król w roku 1678, nie chcąc dłużej rezydować podczas przyjazdów w pałacu arcybiskupim, nakazał przebudowę kamienicy tak, by mogła spełniać funkcję oficjalnej lwowskiej rezydencji króla. Od 1908 roku w Kamienicy Królewskiej we Lwowie działało, po odkupieniu gmachu od Andrzeja Lubomirskiego, Muzeum Narodowe im. Króla Jana III. Początkowo gromadziło obrazy i pamiątki dotyczące okresu panowania Jana III, z czasem zostało powiększone o inne zabytki. Piętrowe krużganki otaczające z trzech stron dziedziniec zostały zrekonstruowane w latach 1926-1929. Obecnie w murach Kamienicy Korniakta/Królewskiej działa Muzeum Historyczne Lwowa. (PAP)
Autorka: Anna Bernat
abe/ miś/
