Danuta Szaflarska. Fot. PAP/P. Supernak
Danuta Szaflarska otrzyma tegoroczną Polską Nagrodę Filmową Orła za osiągnięcia życia - ogłoszono w czwartek na konferencji prasowej w Warszawie. Aktorka odbierze statuetkę w poniedziałek podczas gali Orłów 2013 w Teatrze Narodowym.
"Reprezentuje kryształowe aktorstwo", "daje fenomenalne przesłanie swoją pracą" - powiedział o Szaflarskiej minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski, obecny na konferencji w Pałacu Prymasowskim.
"Pamiętamy ją z teatrów w Łodzi i z prawie wszystkich scen warszawskich. Dzisiaj serdecznie ją z tego miejsca pozdrawiamy, gratulujemy i cieszymy się, że w gronie polskich artystów mamy takie osoby" - mówił o aktorce minister.
Po studiach rozpoczęła karierę artystyczną w Teatrze na Pohulance w Wilnie (1939-1941). W ciągu dwóch lat zagrała tam ok. dwudziestu ról, od klasyki po obyczajowe komedie. W latach 1942-43 występowała w Teatrze Podziemnym, a w latach 1943-45 w Teatrze Frontowym Armii Krajowej. Podczas Powstania Warszawskiego była łączniczką.
Szaflarska urodziła się 20 lutego 1915 r. we wsi Kosarzyska koło Piwnicznej. Wybierając studia, najpierw myślała o medycynie, potem o handlu. Dopiero później, za namową kolegów, zdecydowała się na aktorstwo. Zdała do Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej. Do szkoły, założonej w Warszawie z inicjatywy Aleksandra Zelwerowicza i Leona Schillera, dostała się po początkowych trudnościach.
Po latach wspominała, jak komisja egzaminacyjna odesłała ją na poprawkę. "Siedziałam w bibliotece całymi dniami, przychodzę na poprawkę i widzę jeszcze dwie osoby w kolejce: Hankę Bielicką i Jurka Duszyńskiego. Wchodzimy, a komisja oznajmia: +Przyjmujemy was, poprawkę będziecie zdawać na półrocze+. Nigdy jej nie zdawaliśmy. Okazało się, że dostałam się jednym głosem Zelwerowicza, wszyscy byli przeciw" - opowiadała w jednym z wywiadów.
Po studiach rozpoczęła karierę artystyczną w Teatrze na Pohulance w Wilnie (1939-1941). W ciągu dwóch lat zagrała tam ok. dwudziestu ról, od klasyki po obyczajowe komedie. W latach 1942-43 występowała w Teatrze Podziemnym, a w latach 1943-45 w Teatrze Frontowym Armii Krajowej. Podczas Powstania Warszawskiego była łączniczką.
Po wojnie, przez rok, grała w Starym Teatrze w Krakowie (1945-1946), a następnie w Łodzi - w Teatrze Kameralnym. W 1949 r. przeniosła się do Warszawy. Do 1957 r. występowała w Teatrze Współczesnym, potem w Narodowym (1954-1966). Od 1966, do emerytury w roku 1985, pracowała w Teatrze Dramatycznym. Potem, gościnnie, występowała na scenach niemal wszystkich warszawskich teatrów.
Wielką popularność jako aktorka filmowa Szaflarska zdobyła w Polsce tuż po wojnie, za sprawą ról w "Zakazanych piosenkach" (1946) i "Skarbie" (1948), komediach w reżyserii Leonarda Buczkowskiego. Autorem scenariusza "Zakazanych piosenek" był Ludwik Starski, a asystentem Buczkowskiego - Jerzy Kawalerowicz. Zbliżona w nastroju do podwórzowej ballady, fabularyzowana antologia patriotycznych i satyrycznych piosenek okupacyjnych, wpleciona w sceny z życia wojennej Warszawy, podbiła serca widzów. Szaflarska zagrała Halinę, która wraz ze swoim bratem Romanem (granym przez Duszyńskiego), działa w organizacji podziemnej. Film bił rekordy powodzenia. Także "Skarb" - komedia o perypetiach młodego małżeństwa, które walczy o lokum w odbudowującej się Warszawie - cieszył się wielkim zainteresowaniem widzów.
Kolejne role Szaflarska wykreowała m.in. w: "Ludziach z pociągu" (1961) Kazimierza Kutza, serialu "Lalka" (1977) Ryszarda Bera, "Dolinie Issy" (1982) Tadeusza Konwickiego, "Korczaku" (1990) Andrzeja Wajdy, "Diabłach, diabłach" (1991) Doroty Kędzierzawskiej, "Pożegnaniu z Marią" (1993) Filipa Zylbera.
Wielką popularność jako aktorka filmowa Szaflarska zdobyła w Polsce tuż po wojnie, za sprawą ról w "Zakazanych piosenkach" (1946) i "Skarbie" (1948), komediach w reżyserii Leonarda Buczkowskiego.
W 2007 r. uznanie widzów i krytyki przyniosła jej kreacja w filmie Doroty Kędzierzawskiej "Pora umierać". W 2008 r. aktorka wystąpiła w komedii Juliusza Machulskiego "Ile waży koń trojański?" i w filmie "Jeszcze nie wieczór" Jacka Bławuta. Rok później zagrała w "Janosiku. Prawdziwej historii" Agnieszki Holland i Kasi Adamik.
W roku 2012 Szaflarską można było zobaczyć w "Pokłosiu" Władysława Pasikowskiego, a także (na wrocławskim festiwalu Nowe Horyzonty) w poświęconym jej biografii paradokumentalnym filmie "Inny Świat" Doroty Kędzierzawskiej i Artura Reinharta.
Polskie Nagrody Filmowe Orły to statuetki przyznawane corocznie (od 1999 roku), w różnych kategoriach, przez Polską Akademię Filmową. Wśród zdobywców Orłów za osiągnięcia życia w latach poprzednich byli m.in.: reżyserzy Roman Polański, Jerzy Kawalerowicz, Jerzy Hoffman, Janusz Majewski.
Szaflarska to pierwszy znany już laureat Orła 2013. Zdobywcy nagród w pozostałych kategoriach wyłonieni zostaną podczas gali, która odbędzie się w poniedziałek wieczorem w Teatrze Narodowym w Warszawie. W kategorii najlepszy polski film nominacje uzyskały "Jesteś Bogiem", "Obława" i "Pokłosie", a nominowani do nagród aktorzy to m.in. Maciej Stuhr, Marcin Dorociński i Weronika Rosati.
Polska Agencja Prasowa jest patronem medialnym Orłów 2013. (PAP)
jp/ mlu/ jbr/
