Festiwal Kultury Żydowskiej (FKŻ) w Krakowie trwa od piątku, ale gala otwierająca wydarzenie odbyła się w niedzielny wieczór. Głównym punktem inauguracji był koncert trzech kantorów „Od świątyni do dworu cadyka” w Synagodze Tempel.
Publiczność słuchała Yaakova Lemmera (tenor), jednego z czołowych amerykańskich kantorów młodego pokolenia. W jego repertuarze znajdują się m.in. pieśni hebrajskie i jidysz, a także opera i musical. Wystąpił również pochodzący z Tel Awiwu kantor Jacob Motzen, autor wielu płyt z muzyką kantoralną i chasydzką, oraz kantor Azi Schwarz, który jest dyrektorem muzycznym jednej z największych i najbardziej znanych synagog w USA - Park Avenue Synagogue w Nowym Jorku.
Popisom artystycznym kantorów towarzyszył izraelski chór Lishmoa El Harina pod dyrekcją Meira Briskmana. Na pianinie grał Menachem Bristowski z Izraela, który od 20 lat akompaniuje mistrzom sztuki kantoralnej, występuje w prestiżowych filharmoniach świata.
Prezydent miasta Jacek Majchrowski podkreślił podczas inauguracji, że Krakowa jest najodpowiedniejszym miejscem na organizację FKŻ. „To miasto prawie od początku swojego istnienia czuje obecność żydowską i kulturę żydowską. Przez ponad siedem wieków istnienia na prawie magdeburskim Kraków jest wielokulturowy, a obecność mniejszości żydowskiej jest szczególna. Przed II wojną światową ludność pochodzenia żydowskiego stanowiła jedną czwartą mieszkańców Krakowa” – powiedział prezydent Krakowa.
Prezydent miasta Jacek Majchrowski podkreślił podczas inauguracji, że Krakowa jest najodpowiedniejszym miejscem na organizację FKŻ. „To miasto prawie od początku swojego istnienia czuje obecność żydowską i kulturę żydowską. Przez ponad siedem wieków istnienia na prawie magdeburskim Kraków jest wielokulturowy, a obecność mniejszości żydowskiej jest szczególna. Przed II wojną światową ludność pochodzenia żydowskiego stanowiła jedną czwartą mieszkańców Krakowa” – powiedział prezydent Krakowa.
O początkach FKŻ opowiadał prezes Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie Tadeusz Jakubowicz. Przypomniał, że festiwal odbywa się dzięki determinacji dwóch osób: Janusza Makucha i Krzysztofa Gierata, którzy także sponsorowali pierwsze edycje imprezy. „Najważniejszą rzeczą są marzenia. Oni mieli je i spełnili je. Dziś w Krakowie odbywa się jeden z największych festiwali świata” – mówił Jakubowicz. Dodał, że krakowski Kazimierz jest jedynym miejscem na świecie, gdzie na tak małym terenie znajduje się aż siedem synagog.
W niedzielę nastąpiło także otwarcie czterech wystaw poświęconych tematyce żydowskiej.
Ekspozycję „Pamiątka, zabawka, talizman” można oglądać w Muzeum Etnograficznym im. S. Udzieli do 14 lipca. Znajdują się na niej figurki przedstawiające Żydów. Obiekty pochodzą z kolekcji Polaków i cudzoziemców. W ramach wystawy, od wtorku do czwartku rzeźbiarz ludowy Józef Reguła zaprezentuje techniki rzeźbienia w drewnie i odpowie na pytania publiczności. Krakowianie i turyści odwiedzający muzeum mogą przynieść na nią własne figurki, które pokazują Żydów. Przedmioty zostaną sfotografowane na ekspozycji. Szczegóły udziału w projekcie „Pamiątka, zabawka, talizman” można znaleźć na stronie internetowej jewishfigs.org.
„Dzieci Eretz Israel” to wystawa zdjęć autorstwa Agnieszki Traczewskiej. Fotografie pokazują chasydów przybywających na groby cadyków m.in. w ortodoksyjnych dzielnicach Izraela i USA. Ekspozycja czynna będzie do 15 lipca w Synagodze Wysokiej.
Centrum Kultury Żydowskiej do 7 lipca udostępni prace Pila Peleda powstałe w ostatnich kilku latach. Peled to jeden z najbardziej znanych izraelskich twórców street artu. Projektuje także plakaty, okładki płyt, ubrania.
W Żydowskim Muzeum Galicja można obejrzeć wystawę „Próżnia” („Empty void”), a na niej fotografie zrobione na ulicy Próżnej w Warszawie. Zdjęcia wykonywała od 2009 r. izraelska artystka Diti Rav-Ner. „W ciągu ostatnich trzech lat wielokrotnie powracałam na Próżną, robiąc kolejne zdjęcia. Od chodników, przy których stoją aż po niebo, którego chcą dosięgnąć – budynki na Próżnej opowiadają dawną historię, tę przedwojenną i tę z okresu, kiedy Próżna była częścią warszawskiego getta” – opisała Rav-Ner.
W programie FKŻ znalazło się ok. 200 wydarzeń - 148 koncertów, wykładów, warsztatów, zwiedzeń, wystaw, happeningów i ceremonii oraz 79 wydarzeń towarzyszących. Imprezę zakończy koncert Szalom na Szerokiej, który odbędzie się z soboty na niedzielę i potrwa siedem godzin. Najciekawsze fragmenty koncertu wyemituje w niedzielę TVP2.
Festiwal organizuje Stowarzyszenie Festiwalu Kultury Żydowskiej we współpracy z województwem małopolskim. Przedsięwzięcie współfinansuje m.in. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz fundacja amerykańskiego filantropa Tada Taubego z siedzibą w San Francisco. (PAP)
bko/ rda/
