„Lutnia i miecz” Sándora Petőfiego otwiera nową serię literatury węgierskiej

"Sándor Petőfi żył w okresie romantyzmu. Podobnie jak Mickiewicz wierzył w piękno i prawo narodów do niepodległości. Przyjaźń Petőfiego z generałem Józefem Bemem może być symbolem przyjaźni Polski i Węgier. Wiemy, że Petőfi zawsze nazywał Bema +ojczulkiem narodu+, a na Węgrzech panuje powszechne przekonanie, że Józef Bem był Węgrem. Petőfi pisze o relacjach między Polską a Węgrami: +Dwa narody w nas się zjednoczyły/ dwa narody - polski i węgierski/ Gdy cel wspólny sobie wytyczyły Istniejże los bardziej zwycięski?+" - mówiła na czwartkowym spotkaniu w Warszawie ambasador Węgier w Polsce Orsolya Kovács.

"Do tej pory Polacy wierzyli nam na słowo, że Petőfi jest genialny, teraz możecie przekonać się o tym sami" - dodała, mówiąc o Jerzym Snopku - tłumaczu, który dla potrzeb publikacji przełożył z węgierskiego wiersze Petőfiego, że "nie zna nikogo, kto rozumiałby duszę węgierską tak jak on".

Cała Seria Węgierska ukazywać się będzie w wydawnictwie Biały Kruk dzięki wsparciu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Wicepremier Piotr Gliński przypomniał na czwartkowym spotkaniu, że praktycznie przez całe te trzy i pół roku, od kiedy jest ministrem kultury, odbywają się jakieś przedsięwzięcia kulturalne polsko-węgierskie. "To jest potwierdzenie wspaniałej współpracy pomiędzy naszymi krajami, mocnych relacji historycznych, politycznych i kulturalnych i kulturowych, tej łączności, bliskości pomiędzy naszymi społeczeństwami i narodami. Cieszymy się z tego, że tak może być. (...) Lubimy siebie nawzajem, potrzebujemy siebie nawzajem, rozumiemy się i zawsze się rozumieliśmy" - mówił Gliński o Węgrach i Polakach.

Seria Węgierska to cykl publikacji, "których celem jest przybliżenie historii, kultury oraz tradycji dwóch bratnich narodów i zaprzyjaźnionych państw" - deklaruje wydawca. Książki ukazywać się będą w latach 2019-2020, jak dotąd zaplanowano pięć tytułów. Po "Lutni i mieczu" ukażą się „Wspólne dzieje Polski i Węgier" Istvana Kovacsa, "Utwory prozą" Janosa Pilinszky'ego, „Wybór wierszy" Sandora Kanyadiego oraz "Biografia Sandora Petofiego" Jerzego Snopka. W planach wydawniczych jest też album „Panorama Siedmiogrodzka", który prezentuje zachowane ilustracje słynnej panoramy z 1897 r. wykonanej we Lwowie pod kierownictwem Jana Styki na 50-lecie Powstania Węgierskiego w 1849 r.

Leszek Sosnowski, prezes Wydawnictwa Biały Kruk, przyznał, że nakłoniony na studiach do lektury Petőfiego nie umiał docenić tej poezji, co niewątpliwie związane było z faktem, że węgierski romantyk nie miał szczęścia do polskich przekładów. Tłumaczyli go wybitni polscy poeci jak Tadeusz Różewicz, Anna Świrszczyńska, Anna Kamieńska, Marcin Jachimowicz, ale nikomu z nich nie udało się oddać tego, co Węgrów w Petőfim zachwyca. "Poetyka ich własnej twórczości zanadto odbiegała od formy utworów Petőfiego, wymagała odmiennych sprawności i predyspozycji" - pisze w posłowiu Jerzy Snopek. "Dopiero ten najnowszy przekład pozwolił mi docenić tę poezję" - dodał Sosnowski.

Sándor Petőfi żył krótko, niespełna 27 lat. Zginął jako adiutant gen. Józefa Bema podczas Wiosny Ludów w bitwie z przeważającymi wojskami rosyjskimi pod Szegeszwarem, w 31 lipca 1849 roku. Jego poezja do dziś stanowi tyleż patriotyczną, co romantyczną inspirację Węgrów. Współczesny mu znany tłumacz i dyplomata brytyjski John Bowring pisał: „Petőfi jest największym lirykiem świata. Według mnie ucieleśnia on lepiej ducha węgierskości niż jakikolwiek inny poeta ducha swego narodu”. Jerzy Snopek napisał m.in.: "Dla wielu twórców literatury, od współczesnych Petofiemu po naszych współczesnych, ów bard i męczennik węgierskiej rewolucji stał się żywym symbolem i mitem zarazem. Zdumiewające, że tylu poetów – od mniej znacznych po wybitnych – opiewało Petofiego jako doskonałe ucieleśnienie ideałów spod znaku lutni i miecza”. (PAP)

autor: Agata Szwedowicz

aszw/ itm/