Krzysztof Gradowski. Fot. PAP/J. Turczyk
Wczoraj, w wieku 77 lat, zmarł Krzysztof Gradowski – znakomity scenarzysta i reżyser filmów dokumentalnych, animowanych i fabularnych - poinformowało w środę na Facebooku Stowarzyszenie Autorów ZAiKS. Jego „Akademię Pana Kleksa” ogląda już kolejne pokolenie młodych widzów - napisano.
"Jak mówił w jednym z wywiadów, rzadko oglądał swoje filmy. Na szczęście nigdy nie brakowało mu widzów. Jego +Akademię Pana Kleksa+ ogląda już kolejne pokolenie młodych widzów" - przypomniano we wpisie. "Jest nam ogromnie przykro" - dodano na Fb ZAiKS-u.
Krzysztof Gradowski urodził się 26 czerwca 1943 r. w Krakowie. W 1967 r. otrzymał dyplom Wydziału Reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi.
Po ukończeniu studiów podjął pracę w warszawskiej Wytwórni Filmów Dokumentalnych (WFD), gdzie zrealizował szereg filmów podejmujących tematykę socjologii przestępczości, m.in. "Urodzeni w niedzielę", "Konsul i inni", "Obcym wstęp wzbroniony".
Jak przypomniano na stronie ZAiKS-u, był także autorem kilkunastu "portretów dokumentalnych", m.in. Jana Himilsbacha, Jerzego Bossaka i Antoniego Cierplikowskiego - pochodzącego z Sieradza fryzjera o międzynarodowej sławie, mecenasa sztuki zwanego "Królem fryzjerów – fryzjerem królów".
Dla dzieci zrealizował - tworząc scenariusze, teksty piosenek i reżyserując - kultowe już dziś filmy – "Akademię Pana Kleksa" (1983), "Podróże Pana Kleksa" (1985), "Pana Kleksa w kosmosie" (1988) oraz "Tryumf Pana Kleksa" (2001).
"Zwrot ku kinu dla dzieci nie był wcale przypadkiem. W 1974 r. Krzysztof Gradowski nakręcił krótką telewizyjną fabułę +Święty Mikołaj pilnie poszukiwany+, zabawną historyjkę o dwóch drobnych złodziejaszkach (świetne role Mariana Kociniaka i Marka Walczewskiego). W tym samym roku zrealizował dokument +Nie tylko dla dzieci+, gdzie starał się pokazać stosunek dzieci do otaczającej rzeczywistości poprzez ich spontaniczne reakcje na film, cztery lata później – +Akademię druha Kieruzalskiego+, poświęconą słynnemu zespołowi harcerskiemu Gawęda i jej założycielowi, a rok później przejmującą opowieść o dziewczynce z rodziny dotkniętej alkoholizmem – +Sama ze swoją piosenką+ (1979) „ - napisano na stronie Stowarzyszenia Filmowców Polskich (SFP).
Jak wyjaśniono, "miał inne plany, jednakże sytuacja polityczna początku lat 80. skłoniła go do powrotu do Jana Brzechwy, o którego ekranizacji myślał już kilka lat temu". "W realizacji ambitnego projektu pomógł mu legendarny kierownik produkcji Wilhelm Hollender, wówczas – w znakomitym Zespole Filmowym Zodiak Jerzego Hoffmana" - dodano.
"Sięgnięcie po +Akademię Pana Kleksa+ (1983) okazało się przysłowiowym strzałem w dziesiątkę. Dziesięcioletni Adaś Niezgódka oraz jego kompani, rozpoczynający edukację w tytułowej Akademii, w której spotyka ich wiele przygód i zabawnych sytuacji, szybko stali się ulubieńcami dziecięcej widowni, a ich nauczyciel – prawdziwym autorytetem. A to dzięki niezwykle sprawnej realizacji, świetnym zdjęciom Zygmunta Samosiuka, trafionej obsadzie (Piotr Fronczewski jako Kleks okazał się fantastyczny) oraz dodatkowym, muzycznym atrakcjom: przebojowym piosenkom Andrzeja Korzyńskiego i… metalowego zespołu TSA oraz tekstom Brzechwy i Gradowskiego" - czytamy na stronie SFP.
"Akademia Pana Kleksa" okazała się "hitem frekwencyjnym" - jak podało SFP w Polsce w kinach obejrzało ją ponad 14 mln widzów.
"Nie pozostało nic, jak kontynuować Kleksowe opowieści" - napisał Jerzy Armata. Powstały kolejno: "Podróże Pana Kleksa" (1985), "Pan Kleks w kosmosie" (1988) oraz "Tryumf Pana Kleksa" (2001).
W 1995 r. Gradowski zrealizował film fantasy dla młodej widowni "Dzieje Mistrza Twardowskiego" z Danielem i Rafałem Olbrychskimi i Rafałem Królikowskim w głównych rolach.
Jak przypomniał Jerzy Armata, "uprawiał Gradowski – również z sukcesem – kino… animowane: +Ekologia, pacyfizm, zagrożenia cywilizacyjne+ – to główne tematy jego autorskich filmów animowanych: +Dla dobra sprawy+ (1974), +Dno+ (1976), +Porozumienie+ (1978), +Z ostatniej chwili+ (1980), +Super strip-tease+ (1980), +Ptaki i środki masowego przekazu+ (1981), +Adaptacja. Gra planszowa dla wszystkich+ (1984)".
"Jest autorem niezwykle interesującego dokumentu +Non camera+ (1980), poświęconego Julianowi Józefowi Antoniszowi, niekonwencjonalnemu mistrzowi animacji z Krakowa, a ten w rewanżu zrealizował +Dokument animowany non camera, czyli reżyser Krzysztof Gradowski o sobie…+ (1980)" - czytamy na stronie SFP.
Krzysztof Gradowski był laureatem licznych nagród i wyróżnień na festiwalach krajowych i zagranicznych, m.in. w Chicago, Moskwie, Kairze, Oberhausen, Gdyni, Tarnowie, Poznaniu i Krakowie.
W latach 1991–96 pełnił funkcję przewodniczącego Korporacji Reżyserów Filmowych i Telewizyjnych.
Od 2006 r. był wiceprzewodniczącym Sekcji Autorów Dzieł Filmowych i Telewizyjnych Stowarzyszenia Autorów ZAiKS. W 2009 r. został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, a w 2013 r. otrzymał Brązowy Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis".
Podkreślono, że Gradowski "był też Kawalerem Orderu Uśmiechu", który wręczono mu w 1987 r. W 2020 r. otrzymał także Nagrodę 100-lecia ZAiKS-u.
Krzysztof Gradowski zmarł 22 czerwca. Miał 77 lat.(PAP)
autor: Grzegorz Janikowski
gj/ pat/
