24 września przypada 200. rocznica urodzin Cypriana Kamila Norwida, patrona roku 2021. Z tej okazji ukazało się kilka nowych książek poświęconych autorowi „Promethidiona”, trwają także prace nad wydaniem krytycznym jego „Dzieł wszystkich”.
W związku z Rokiem Norwidowskim Fundacja Museion Norwid oraz Pewne Wydawnictwo przygotowało serię książek poświęconych poecie. Nad serią nazwaną "Norwidiana" czuwa naukowy komitet redakcyjny złożony z norwidologów z różnych ośrodków akademickich (Grażyna Halkiewicz-Sojak, Piotr Chlebowski, Tomasz Korpysz, Michał Kuziak, Sławomir Rzepczyński, Marek Stanisz). Serię otworzyła jesienią zeszłego roku książka Józefa Franciszka Ferta "Życie Cypriana Norwida. Pamiątka dwusetnej rocznicy urodzin", będąca wprowadzeniem w biografię i twórczość poety. Oprócz zarysu biografii publikacja prezentuje główne motywy twórczości, daje rys edytorskich dziejów dzieł poety, informuje o głównych inicjatywach i dokonaniach norwidologii, podaje podstawową bibliografię i przynosi antologię najważniejszych wierszy Norwida.
Kolejny wydany, już na początku tego roku, tom to "Nie są nasze – pieśni nasze" Cypriana Norwida zbierający wiersze religijne poety w opracowaniu, ze wstępem i komentarzem Stefana Sawickiego, redaktora naczelnego krytycznej edycji "Dzieł wszystkich" poety i rocznika "Studia Norwidiana". "Oprócz wstępu, pokazującego wymiary chrześcijaństwa i poziomy jego obecności w twórczości Norwida, ogromną wartością wyboru jest szeroki i różnorodny komentarz, pozwalający zrozumieć zawiłości i skomplikowanie języka tej poezji. W moim przekonaniu jest to najlepsza w historii antologia wierszy Norwida" - pisze wydawca.
W maju wyszła kolejna książka: "Norwid. Zdania i uwagi o społeczeństwie obywatelskim", w opracowaniu Józefa F. Ferta. To uwspółcześniająca Norwida antologia jego myśli obywatelskiej, zawierająca wybór wypowiedzi na tematy społeczne, poprzedzona esejem sytuującym myśl poety na płaszczyźnie wydarzeń historii XIX wieku. "Esej prof. Ferta zachęca do spojrzenia na Norwida jako pisarza nam współczesnego, aktualnego" - pisał w recenzji książki Wojciech Kruszewski.
Kolejnym tomem serii norwidowskiej Pewnego Wydawnictwa będzie autorska monografia Kazimierza Brauna dramatu Norwida "Za kulisami", przynosząca nie tylko tekst utworu, ale i obszerną dokumentację fotograficzną i zapiski reżyserskie oraz inscenizacyjne reżysera i norwidologa. W Pewnym Wydawnictwie ukazało się też, jako oddzielny druk, jubileuszowe wydanie Norwidowego wiersza "Epos-nasza" z ilustracjami do "Don Kichota" Gustave'a Doré. To wznowienie bibliofilskiej publikacji przygotowanej z okazji jubileuszu 90. urodzin prof. Jadwigi Puzyniny w 2018 r.
Nowością Roku Norwida jest album prezentujący twórczość plastyczną poety. Tom "Wierny-portret", opracowany przez Edytę Chlebowską, autorkę wielotomowego "Katalogu prac plastycznych Norwida", gromadzi dwieście dzieł ręki Norwida z liczącej około dwóch tysięcy pozycji (zachowanej i zaginionej) spuścizny plastycznej artysty w układzie chronologicznym, często z powiększonymi i całostronicowymi reprodukcjami, pozwalającymi przyjrzeć się technicznym umiejętnościom i stylowi tych prac. To pierwsza tak obszerna publikacja pokazująca dzieło Norwida jako malarza, grafika i rysownika. Pewne Wydawnictwo we współpracy z Fundacją Museion Norwid przygotowują inne rocznicowe publikacje - album reprodukujący w kolorze autograf "Vade-mecum" oraz ilustrowane wydanie poematu "Quidam" z komentarzami.
Z okazji Roku Norwidowskiego w wydawnictwie Graf_ika ukazały się "Poezje" Cypriana Kamila Norwida - wydanie wznowienia na podstawie oryginału opublikowanego w 1863 r. w serii "Biblioteka Pisarzy Polskich" w Lipsku u Brockhausa.
Trwają prace nad pierwszym krytycznym wydaniem "Dzieł wszystkich" Norwida. Dotychczasowe wydania - także 11-tomowe "Pisma wszystkie" w opracowaniu Juliusza Wiktora Gomulickiego - nie spełniają kryteriów wydania krytycznego, które w edytorstwie są precyzyjnie określone: edycja krytyczna powinna przedstawiać całą historię tekstu: od rękopisu, jeżeli go znamy, przez pierwodruk, po ważne wydania komentowane. Niezbędne i raczej lakoniczne objaśnienia nie mogą natomiast zawierać interpretacji. Ukończone "Dzieła wszystkie" mają się składać z 17 tomów. Prof. Halkiewicz-Sojak z zespołu redakcyjnego powiedziała, że w planach jest opublikowanie do 2022 r. 12 tomów "Dzieł wszystkich". Do tej pory ukazały się dwa tomy poematów, dwa tomy dramatów, trzy tomy listów, jeden tom prozy artystycznej. Zaawansowane są prace nad dwoma tomami wierszy, dwoma tomami notatników, kolejnym tomem prozy.
Obecna edycja "Dzieł wszystkich" opracowywana w Ośrodku Badań nad Twórczością Cypriana Norwida KUL jest zwieńczeniem długofalowych badań nad pisarzem, które ruszyły na początku lat osiemdziesiątych i były inspirowane jubileuszem - w 1983 r. przypadała setna rocznica śmierci artysty. Prof. Stefan Sawicki z KUL, obecnie nestor norwidologii, zainicjował wówczas wydawanie rocznika "Studia Norwidiana", ukazującego się regularnie do dziś, oraz odbywające się co dwa lata Colloquia norwidowskie, projektujące badania i podsumowujące ich wyniki. Zaprojektowano wówczas także prace nad "Kalendarzem życia i twórczości Norwida", który opracowała z zespołem z Poznania prof. Zofia Trojanowiczowa; "Kalendarz…" w trzech tomach ukazał się w latach 2007–2008. Zespół prof. Jadwigi Puzyniny z Uniwersytetu Warszawskiego rozpoczął zaś w latach osiemdziesiątych prace nad "Słownikiem języka Cypriana Norwida", zmierzające w najbliższym czasie do finału. Ostatnim ogniwem zamierzonego wówczas ambitnego planu badawczego jest obecnie publikowana edycja krytyczna "Dzieł wszystkich". (PAP)
autor: Agata Szwedowicz
