Wystawę obrazów, zdjęć, rzeźb i płócien, powstałych z inspiracji tarnogórskimi podziemiami górniczymi, znajdującymi się na liście światowego dziedzictwa UNESCO, będzie można od 27 kwietnia oglądać w Centrum Kultury Śląskiej w Nakle Śląskim (Śląskie).
Dzieła te, zebrane pod tytułem „Srebrem pisane”, są efektem Międzynarodowych Interdyscyplinarnych Plenerów Artystycznych, organizowanych przez Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej (SMZT), które zarządza tamtejszym podziemnym dziedzictwem. W warsztatach wzięło udział dotąd ponad 50 artystów, zainspirowanych dziedzictwem górniczym.
Artyści pozostawiali swoje dzieła, wzbogacając zasoby Stowarzyszenia. W ten sposób powstała kolekcja nawiązująca do podziemnego świata gwarków, która zostanie teraz pokazana z okazji 65-lecia SMZT.
Stowarzyszenie koordynowało starania o dokonany w lipcu 2017 r. wpis na listę światowego dziedzictwa UNESCO pozostałości po dawnych kopalniach rud srebra, ołowiu i cynku w Tarnowskich Górach i okolicach. To 28 obiektów - kopalniane wyrobiska i szyby górnicze, system odwadniania i wykorzystania wody pogórniczej oraz elementy krajobrazu kulturowego. Dwa z tych obiektów - Zabytkową Kopalnię Srebra i Sztolnię Czarnego Pstrąga – mogą zwiedzać turyści.
Jak akcentuje SMZT, w rejonie Tarnowskich Gór rozpoczęła się rewolucja przemysłowa tej części Europy. „Dla nowatorskich rozwiązań w Królewskiej Kopalni Fryderyk przyjeżdżali ludzie z całej Europy, pozostawiając wpisy w Złotej Księdze Tarnowskich Gór” - wyjaśnił cytowany w informacji stowarzyszenia jego prezes Zbigniew Pawlak.
„To właśnie z kart tej księgi odczytujemy, iż przybywali również artyści, którzy z inspiracji tej ziemi tworzyli swoje dzieła. Historia zatoczyła więc koło" – ocenił Pawlak.
"Wpis na Listę światowego dziedzictwa UNESCO atrybutów tarnogórskich uświadamia nam, jak ważne jest słowo dziedzictwo i odpowiedzialność za kreatywne dziedziczenie" – zaznaczył członek zarządu SMZT, tarnogórski artysta, odpowiedzialny za organizację wystawy w Nakle Śląskim, prof. Werner Lubos.
Podkreślił, że zebrane przez Stowarzyszenie dzieła to "pierwsza, jednorodna kolekcja dzieł sztuki związanych z podziemiami".
Wernisaż wystawy „Srebrem pisane”, połączony z koncertem fortepianowym odbędzie się w Centrum Kultury Śląskiej 27 kwietnia o godzinie 18. Goście m.in. wysłuchają po raz pierwszy kompozycji jednego z uczestników plenerów - Przemysława Szczotki. Wystawa dzieł Stowarzyszenia potrwa do 2 czerwca.
Wpis na listę UNESCO obejmuje 28 obiektów pogórniczych, w tym zajmujący 150 ha kompleks podziemi po dawnym górnictwie rud ołowiu, srebra i cynku. W toku prac nad wnioskiem m.in. z podziemnego kompleksu wydzielono, jako osobne atrybuty, dwie zasadnicze sztolnie, na których oparto systemy odwadniające: Głęboką Sztolnię Fryderyk (której częścią jest Sztolnia Czarnego Pstrąga), a także Sztolnię Boże Wspomóż.
Pozostałe obiekty to liczne szyby górnicze (w tym trzy będące częścią podziemnej trasy turystycznej w Zabytkowej Kopalni Srebra i dwa w Sztolni Czarnego Pstrąga), pierwotny rejon założenia Kopalni Fryderyk w dzielnicy Bobrowniki Śląskie, krajobraz pogórniczy z XIX wieku, krajobraz pogórniczy Srebrnej Góry, Park Miejski, hałda popłuczkowa dawnej Kopalni Fryderyk oraz Stacja Wodociągowa Staszic wraz z kompleksem podziemnych komór.
Przez kilka stuleci na obszarze Tarnowskich Gór i okolic funkcjonowało kilka tysięcy kopalń; powstało tam ok. 20 tys. szybów i ponad 150 km podziemnych wyrobisk. Częścią tego kompleksu są dwa najbardziej znane obiekty - Zabytkowa Kopalnia Srebra oraz Sztolnia Czarnego Pstrąga (będące m.in. ważnymi punktami Szlaku Zabytków Techniki Woj. Śląskiego).
Sztolnią Czarnego Pstrąga nazywany jest 600-metrowy fragment Głębokiej Sztolni Fryderyk, służącej kiedyś do odwadniania tarnogórskich podziemi. Turyści pływają tamtędy łodziami od 1957 r. Do niedawna była to najdłuższa w Polsce podziemna trasa turystyczna pokonywana w ten sposób, (do czasu oddania ponadkilometrowej drogi wodnej w Sztolni Królowa Luiza w Zabrzu – części XIX-wiecznej Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej).
Zabytkowa Kopalnia Srebra to z kolei jedyna w Polsce trasa turystyczna, wytyczona w podziemiach będących pozostałością po dawnych kopalniach rud srebra, ołowiu i cynku. Stanowi niewielki fragment dawnej kopalni Fryderyk. Do zwiedzania została udostępniona w 1976 r. Przygotowany dla zwiedzających prawie dwukilometrowy szlak przebiega 40 m pod ziemią.
Tarnogórskie zabytki objęte wpisem UNESCO szczególnie wyróżnia wyjątkowy system gospodarowania wodami podziemnymi. Wodę z tych wyrobisk wykorzystywano bowiem nie tylko w celach przemysłowych, ale też spożywczych, co jest unikatem w skali świata. Zachowany zakład wodociągowy, który powstał na wyrobiskach górniczych pokazuje, jak bardzo rozwinięty był niegdyś przemysł w tej części Europy.(PAP)
autor: Mateusz Babak
mtb/ kon/
