Fot. PAP/Albert Zawada
Przewodniczący Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej ogłosił w środę konkurs na prezesa IPN. Wobec wyboru na urząd prezydenta RP ze stanowiska musiał zrezygnować Karol Nawrocki, który był prezesem IPN od 2021 r.
Przewodniczący Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu prof. dr hab. Wojciech Polak na stronie Biuletynu Informacji Publicznej IPN ogłosił konkurs na stanowisko prezesa instytucji. Jak przypomniano, kompetencje prezesa określa ustawa z 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej. Kandydaci mogą składać wymagane dokumenty i oświadczenia od 21 sierpnia do 19 września 2025 r. Konkurs zostanie przeprowadzony w terminie do 28 października 2025 r.
Konkurs składa się z dwóch etapów. W pierwszym sprawdzane są dokumenty i oświadczenia złożone przez kandydatów. Drugi etap polega na publicznym wysłuchaniu kandydatów, podczas którego prezentują oni swoje umiejętności i przedstawiają koncepcje kierowania IPN. W kolejnym kroku Kolegium IPN podejmuje uchwałę w sprawie wyłonienia kandydata na stanowisko prezesa IPN w głosowaniu tajnym, bezwzględną większością głosów. Jeżeli w pierwszym głosowaniu żaden z kandydatów nie uzyska bezwzględnej większości głosów, wówczas przeprowadza się kolejne głosowanie zwykłą większością głosów, z udziałem kandydatów, którzy uzyskali dwie kolejne największe liczby głosów.
Jeżeli w głosowaniach żaden z kandydatów nie uzyska wymaganej większości głosów, Kolegium IPN, w drodze uchwały, uznaje konkurs za nierozstrzygnięty, a jego przewodniczący ponownie go ogłasza.
Ostatecznego głosu ma Sejm – to on na wniosek Kolegium IPN, za zgodą Senatu, powołuje i odwołuje prezesa IPN.
Funkcję prezesa Instytutu w przeszłości sprawowali Leon Kieres, Janusz Kurtyka, Łukasz Kamiński, Jarosław Szarek i Karol Nawrocki. 6 sierpnia 2025 r. Nawrocki został zaprzysiężony na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej; w zaistniałej sytuacji ma zastosowanie zapis ustawy: „W przypadku innej przyczyny opróżnienia stanowiska Prezesa Instytutu Pamięci termin zgłaszania się kandydatów do konkursu na to stanowisko wynosi 30 dni od dnia ogłoszenia konkursu. Przesłuchania kandydatów na stanowisko prezesa Instytutu Pamięci mają charakter publiczny”.
Prezes IPN, którego kadencja trwa pięć lat, w sprawowaniu swego urzędu jest niezależny od organów władzy państwowej. Ta sama osoba nie może być prezesem więcej niż przez dwie kolejne kadencje. W ustawie znalazł się również zapis, że prezes IPN nie może być bez zgody Sejmu pociągnięty do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Są w tym względzie jednak wyjątki, np. ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. (PAP)
pj/ akr/ wj/ mow/
