40 lat temu, 28 czerwca 1972 roku, papież Paweł VI wydał bullę "Episcoporum Poloniae coetus", ustalającą nowy podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce na Ziemiach Odzyskanych. Kończyła ona stan tymczasowości Kościoła na tych ziemiach po II wojnie światowej.
Bulla wydana przez Pawła VI normalizowała stosunki prawne między PRL a Watykanem oraz ustalała nowy, kościelny podział administracyjny na Ziemiach Odzyskanych. Erygowano nowe diecezje, a istniejące włączono do polskiej administracji kościelnej, ustanawiając dla nich ordynariuszy.
Nowe diecezje zatwierdzone bullą to: gorzowska (wyłączona z dawnej administracji gorzowskiej), szczecińsko-kamieńska (wyłączona z dawnej administracji gorzowskiej), koszalińsko-kołobrzeska (wyłączona z dawnej administracji gorzowskiej), opolska (powstała na miejscu dawnej administracji opolskiej) oraz warmińska (powstała na miejscu dawnej administracji warmińskiej).
Bulla wydana przez Pawła VI normalizowała stosunki prawne między PRL a Watykanem oraz ustalała nowy, kościelny podział administracyjny na Ziemiach Odzyskanych. Erygowano nowe diecezje, a istniejące włączono do polskiej administracji kościelnej, ustanawiając dla nich ordynariuszy.
W myśl dalszych postanowień dokumentu diecezja warmińska została przyłączona do metropolii warszawskiej; diecezje: gorzowska i opolska wraz z archidiecezją wrocławską tworzyły metropolię wrocławską; diecezja koszalińsko - kołobrzeska została włączona do metropolii gnieźnieńskiej; zaś diecezja gdańska, miała odtąd podlegać bezpośrednio Stolicy Apostolskiej i została włączona do metropolii gnieźnieńskiej.
Paweł VI przed wyborem na Stolicę Apostolską był kilkakrotnie w Polsce. Od maja do listopada 1923 roku sprawował tu urząd sekretarza nuncjusza apostolskiego. W 1966 roku chciał udać się z podróżą apostolską do Polski z okazji roku milenijnego, jednak władze komunistyczne nie wyraziły zgody na jego przyjazd. Bullę "Episcoporum Poloniae coetus" wydał po zawarciu przez Polskę i RFN w roku 1970 układu o podstawach normalizacji wzajemnych stosunków, który zawierał uznanie przez Bonn polskiej granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej.
Podział administracyjny Kościoła w Polsce, ustalony w 1972 roku trwał aż do 25 marca 1992 roku, kiedy papież Jan Paweł II ogłosił bullę "Totus Tuus Poloniae Populus", wprowadzająca nowy podział administracyjny Kościoła katolickiego w Polsce. Była to największe reorganizacja Kościoła w powojennej historii Polski.
Zgodnie z główną zasadą bulli "zbliżenie biskupów do wiernych", doszło do znacznego zmniejszenia powierzchni terytorialnej wielu diecezji i archidiecezji, powołano także nowe diecezje, a osiem diecezji zostało podniesionych do rangi archidiecezji. Rozłączono archidiecezję gnieźnieńską i warszawską, które były dotychczas związane unią personalną w osobie arcybiskupa.
Zmiany dotyczyły również składu Episkopatu Polski, który został przez papieża wyraźnie odmłodzony. Mianowano 7 biskupów, 10 arcybiskupów. 11 ordynariuszy i 11 biskupów pomocniczych przeniesiono do innych diecezji.
W wyniku zmian administracyjnych powstało 41 jednostek administracyjnych, 13 archidiecezji, 26 diecezji oraz 1 archidiecezja podlegająca bezpośrednio Stolicy Apostolskiej.
Powołano w sumie 13 nowych diecezji: bielsko-żywiecką, elbląską, ełcką, gliwicką, kaliską, legnicką, łowicką, radomską, rzeszowską, sosnowiecką, toruńską, warszawsko-praską i zamojsko-lubaczowską. (PAP)
akn/ ls/
