Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków prof. dr hab. Jakub Lewicki podjął decyzję o wpisie do rejestru zabytków budynku frontowego hali warsztatów mechanicznych dawnego Zakładu Mechanicznego „Ursus” - poinformował w środę PAP Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Warszawie.
"Podjąłem decyzję o wpisaniu do rejestru zabytków budynku frontowego hali warsztatów mechanicznych d. Zakładu Mechanicznego +Ursus+, położonego w Warszawie w dzielnicy Ursus przy ul. Dyrekcyjnej (d. adres ul. Traktorzystów), z uwagi na zachowane wartości artystyczne, historyczne i naukowe obiektu" - napisał Lewicki w komunikacie opublikowanym na stronie Urzędu Ochrony Zabytków w Warszawie.
Jak przypomniano w komunikacie, budynek został wzniesiony w pierwszej fazie budowy Zakładu Mechanicznego "Ursus" i stanowił jeden z najważniejszych elementów całego zespołu zabudowy fabrycznej. Hala wraz z budynkiem frontowym wzniesiona została przy wewnętrznej drodze zakładowej, a wejście do obiektu poprzedzała portiernia przy ul. Traktorzystów. Była to największa hala produkcyjna zakładów, a jej część frontowa z charakterystyczny wejściem, stanowiła w wizytówkę fabryki samochodów.
Dodał, że rozbudowa w latach 30. zmieniła gabaryty budynku, zachowano jednak jego modernistyczną stylistykę.
Według Lewickiego o trwałości pierwotnych rozwiązań stylistycznych świadczy fakt, że podczas rozbudowy wystrój elewacji powtórzony został bez zmian na pierwszym piętrze. Przypomniał, że "budynek posiada (...) istotne walory artystyczne, nie tylko jako jeden z ważniejszych komponentów architektonicznych całej fabryki, ale też jako wartościowy przykład modernistycznego budownictwa industrialnego lat 20. i 30. XX w.".
Lewicki zwrócił uwagę na wprowadzenie schodkowego portalu i schodkowej attyki z oknem termalnym, zróżnicowanie szerokości i podziałów otworów okiennych, staranne opracowanie nisz okiennych, zastosowanie ceglanego detalu architektonicznego.
"Zakłady samochodowe dały początek utworzonym po 1946 r. Zakładom Przemysłu Ciągnikowego +Ursus+, które miały istotne znaczenie dla rozwoju polskiej myśli technicznej. Co więcej, pracownicy zakładów, dzięki podejmowanych przez siebie akcjom protestacyjnym, odegrali istotną rolę w walce z systemem komunistycznym" - czytamy w uzasadnieniu. Konserwator przypomniał, że działalność fabryki samochodów "Ursus" miała istotny wpływ na rozwój dzielnicy, co znalazło odzwierciedlenie w jej nazwie.
"Obiekt wiąże się z działalnością Biura Architektonicznego warszawskich architektów Franciszka Lilpopa i Karola Jankowskiego oraz z postacią zasłużonego dla rozwoju fabryki i lokalnej społeczności Tadeusza Hennela" - zauważył.
Zdaniem Lewickiego "wartość naukowa budynku zawiera się w jego formie materialnej – użytych materiałach i technologii wykonania, która pozwoliła na połączenie nieistniejącej obecnie hali produkcyjnej z budynkiem administracyjnym".
Zwrócił uwagę na opracowanie elewacji z użyciem charakterystycznej dla zabudowy przemysłowej cegły licowej, a także formę nadbudowy, która koresponduje z pierwotną formą architektoniczną budynku. Dodał, że budynek ten jest pozostałością historycznej zabudowy Fabryki Samochodów "Ursus" i świadczy o etapach rozwoju fabryki i jej produkcji, ponadto stanowi źródło wiedzy na temat przemysłu samochodowego w Polsce. (PAP)
autor: Olga Łozińska
oloz/ agz/
