Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Barcin (Kujawsko-Pomorskie) kolejny raz zwyciężyła w rankingu takich instytucji przeprowadzonym po raz 9. przez Instytut Książki i dziennik „Rzeczpospolita”. Przedstawiciele samorządów i placówek z pierwszej dziesiątki zestawienia odebrali dyplomy w czwartek w Warszawie.
W czwartek w Pałacu Krasińskich w Warszawie odbyła się gala kolejnej, dziewiątej odsłony Rankingu Bibliotek. Przedstawiciele samorządów i bibliotek z pierwszej dziesiątki rankingu oraz liderzy każdego z województw odebrali pamiątkowe dyplomy z rąk organizatorów – prof. Krzysztofa Koehlera, wicedyrektora Instytutu Książki, dyrektora Departamentu Mecenatu Państwa MKiDN Mateusza Adamkowskiego i Marcina Piaseckiego, redaktora zarządzającego "Rzeczpospolitej" - podaje Instytut Książki.
Od 2011 roku Instytut Książki i dziennik „Rzeczpospolita” nagradzają samorządy za ich zaangażowanie w rozwój i dobre zarządzanie bibliotekami publicznymi. Organizatorom przyświeca idea, aby poprzez dobrze działającą bibliotekę wszyscy mieszkańcy otrzymali łatwy i całkowicie bezpłatny dostęp do literatury, a więc wiedzy, nowych mediów i szeroko rozumianej kultury.
W tym roku biblioteki rywalizowały bardzo zacięcie. Zwyciężyła, podobnie jak w 2014 roku, Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy Barcin, zaś zeszłoroczny triumfator – Biblioteka Publiczna Gminy i Miasta Sianów – znalazł się na drugim miejscu. Na trzecim miejscu uplasowała się Miejska Biblioteka Publiczna w Łomży z siedzibą w Podgórzu. Najbardziej imponujący awans odnotował biblioteka w Serokomli: z 251. miejsca wspięła się na 40.
"Biblioteka to absolutne jądro kultury, w której jesteśmy. Jest miejscem, gdzie zachowuje, konserwuje się pewną tożsamość, a z drugiej strony otwiera się drzwi" - powiedział wicedyrektor Instytutu Książki, prof. Krzysztof Koehler. Dyrektor Biblioteki Narodowej Tomasz Makowski podkreślił, że funkcją bibliotek nie jest bycie centrum kultury, lecz „dostęp do wiedzy i piękna” dla wszystkich za darmo. Dodał, że dziś najważniejszym zadaniem bibliotek jest nauczenie tego, by kojarzyć czytanie z dorosłością.
Organizatorzy Rankingu Bibliotek wysłali ponad 2300 ankiet do wszystkich gmin wiejskich i miejsko-wiejskich oraz miast (z wykluczeniem miast na prawach powiatu) i uzyskali 760 odpowiedzi. Ankieta zawierała 26 pytań, oceniano między innymi powierzchnię biblioteki i filii w przeliczeniu na 1000 mieszkańców, oraz średnie zatrudnienie w placówce, liczbę godzin otwarcia biblioteki, wielkość księgozbioru w przeliczeniu na 1000 mieszkańców, wielkość księgozbioru nabytego w ciągu dziesięciu lat jako procent całego zbioru oraz liczbę książek nowo zakupionych. Punkty przyznawano też m.in. za dostępne dla czytelników tytuły prasowe, dostęp do nowych mediów, udogodnienia dla osób niepełnosprawnych, działające przy bibliotece kółka czytelnicze, artystyczne czy literackie.
W ankiecie znalazły się też pytania o alternatywne formy wypożyczania książek, udostępnianie przez biblioteki e-booków, udział biblioteki w wydarzeniach ogólnopolskich promujących czytelnictwo oraz o nagrody i wyróżnienia branżowe, jakie otrzymała biblioteka w 2018 r.
Aż 71 proc. bibliotek biorących udział w rankingu posiada filie, ponad 55 proc. placówek jest przystosowanych dla osób niepełnosprawnych, przeważnie są to nowe biblioteki lub powstające filie. W ponad 63 proc. placówek znajdują się zbiory dla osób niewidzących lub słabowidzących np. książki z dużą czcionką czy mówione. Niemal we wszystkich bibliotekach można skorzystać z internetu, a w ponad 77 proc. także z WI-FI. 80 proc. bibliotek deklaruje, że ma swoją stronę internetową.
Prawie 82 proc. bibliotek deklaruje posiadanie katalogu internetowego, a 100 procent księgozbioru dostępnego on-line posiada już 46 proc. wziętych pod uwagę bibliotek. Średnio dostępne w internecie jest ponad 72 proc. księgozbioru. W 70 proc. bibliotekach można wypożyczyć książkę na telefon, ale tylko 21 proc. bibliotek dowozi książki do domu. Biblioteki to nie tylko wypożyczalnie książek, prawie 57 proc. z nich działaj kluby i koła czytelnicze. Prawie 44 proc. bibliotek organizuje inne koła np. teatralne, muzyczne, filmowe.
Biblioteki chętnie współpracują z różnymi organizacjami pozarządowymi, aktywną współpracę deklaruje ponad 80 proc. z nich. Równie często włączają się w wydarzenia promujące czytelnictwo (88 proc.).
Średni tygodniowy czas otwarcia biblioteki głównej wynosi 43,4 godziny, filie są otwarte 24 godziny w tygodniu. Aż 50 proc. bibliotek deklaruje, że można odwiedzić je w sobotę, a tylko 1 proc. otwartych jest w niedziele.
Średnio na każde 1000 mieszkańców 137 jest czytelnikami biblioteki. Jedna osoba średnio wypożycza 18 książek rocznie. Średni księgozbiór biblioteki to ponad 42 tys. książek, ponad 32 proc. to książki nabyte po 2008 roku. W 2018 roku średnio do jednej biblioteki trafiło prawie 1337 nowych książek.
W większości bibliotek dotacje w 2018 roku pozostały na takim samym poziomie jak w 2017 roku. Średnia dotacja dla biblioteki stanowi 0,9 proc. budżetu gminny. (PAP)
aszw/ itm/
