Do jesieni br. w gminie Oświęcim ma powstać nowa droga dojazdowa do tzw. Judenrampe, historycznego miejsca związanego z niemieckim obozem Auschwitz. Wójt Mirosław Smolarek poinformował w środę, że samorząd ogłosił przetarg na wykonanie prac.
„To będzie droga poprowadzona po nowym śladzie. Turyści będą mogli dojechać nią bezpośrednio do Judenrampe. Nie trzeba już będzie korzystać z bocznej, wąskiej drogi z ograniczeniami tonażowymi” – wyjaśnił wójt Smolarek.
Termin składania ofert upływa 17 marca. Wykonawca będzie miał za zadanie wywiązać się z umowy do końca września br.
Droga będzie liczyła ok. 350 m. Inwestycja zostanie dofinansowana z pieniędzy Oświęcimskiego Strategicznego Programu Rządowego.
Judenrampe to torowisko między obozami Auschwitz I i Auschwitz II-Birkenau. Od wiosny 1942 do połowy maja 1944 r. dotarły tam transporty przede wszystkim z setkami tysięcy Żydów, a także tysiącami Polaków, Romów i osób innych narodowości.
Wśród deportowanych znajdowali się starsi, chorzy i dzieci, którzy mieli trudności z zeskakiwaniem z wysokich wagonów na ziemię. Dlatego wzdłuż torowiska Niemcy wznieśli wąski drewniany podest, który później zastąpiono podobną w kształcie platformą z płyt betonowych.
Na rampie lekarze SS przeprowadzali selekcję Żydów. Zdrowi i silni szli pieszo do obozu, uznanych za niezdolnych do pracy odwożono ciężarówkami do komór gazowych. Od 70 do 75 proc. osób kierowano na natychmiastową zagładę.
Obecnie można tam zobaczyć ekspozycję, którą obejmuje część torów i centralną część rampy, związaną z rozładunkiem transportów i selekcjami. Na torach ustawione są dwa oryginalne bydlęce wagony kolejowe, którymi Niemcy transportowali ludzi do Auschwitz: wagon kolei francuskich SNCF, pochodzący z przełomu XIX i XX w., oraz wagon kolei niemieckich z 1917 roku.
Przy Judenrampe znajdują się też ruiny tzw. ziemniaczarek, w których podczas wojny przechowywano żywność. Ich zagospodarowaniem zająć się ma brzeszczańska Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 r., aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.
OSPR został przyjęty w 1996 r. po konflikcie wokół centrum handlowego nieopodal murów byłego niemieckiego obozu Auschwitz, które budowała prywatna spółka. Jest skierowany do samorządów rejonu Oświęcimia. Zakłada przede wszystkim uporządkowanie i zagospodarowanie terenów wokół Muzeum Auschwitz. Jego celem jest też sprawienie, by Oświęcim był postrzegany nie tylko przez pryzmat obozu koncentracyjnego, ale także miasta, które miało wielowiekową historię.
Od 1997 r. na inwestycje pod auspicjami Programu z budżetu państwa trafiło ponad 100 mln zł. Fundusze te - wraz z wkładem beneficjentów, który wyniósł ponad 75 mln zł - umożliwiły m.in. modernizację układu komunikacyjnego w Oświęcimiu, a w zaadaptowanych zabytkowych budynkach zlokalizowanych nieopodal byłego obozu Auschwitz I powstała Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. rtm. Pileckiego.
Pierwszy etap Programu obejmował lata 1997-2001. Rząd przyjmował później kolejne części dokumentu. Obecnie realizowany jest V etap, obejmujący lata 2016-2020. Realizacja inwestycji ma kosztować budżet państwa 47,4 mln zł. Wkład beneficjentów wynieść ma blisko 19,6 mln zł. (PAP)
autor: Marek Szafrański
szf/ aszw/
