Byli więźniowie, a także politycy z szefem Dumy Państwowej Rosji Siergiejem Naryszkinem, polskim ministrem kultury Bogdanem Zdrojewskim i duchowni, upamiętnią w niedzielę w Oświęcimiu 68. rocznicę wyzwolenia niemieckiego obozu Auschwitz.
Główne ceremonie odbędą się wczesnym popołudniem w byłych obozach Auschwitz I oraz Auschwitz II-Birkenau. Poprzedzi je msza święta w kościele Miłosierdzia Bożego w intencji ofiar, ocalonych i pokoju na świecie. „Udział w uroczystościach potwierdziło 88 byłych więźniów niemieckich obozów” – powiedział Bartosz Bartyzel z biura prasowego Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.
Podczas obchodów rocznicy otwarta zostanie w byłym obozie macierzystym Auschwitz I stała rosyjska wystawa narodowa „Tragedia. Męstwo. Wyzwolenie”, przygotowana przez Centralne Muzeum Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w Moskwie. Ekspozycja upamiętnia ofiary Auschwitz z dawnego ZSRR. Byli to przede wszystkim sowieccy jeńcy wojenni. Szacuje się, że do obozu trafiło ich co najmniej 15 tys., a przeżyło niespełna stu. Liczną grupą byli także mieszkańcy rejonu Mińska i Witebska. Do obozu, po akcjach pacyfikacyjnych skierowanych przeciw partyzantce, trafiło ich około 6 tys.
Niemiecki obóz Auschwitz wyzwolili 27 stycznia 1945 roku żołnierze 100 Lwowskiej Dywizji Piechoty 60 Armii I Frontu Ukraińskiego. Wolności doczekało w Auschwitz I, Auschwitz II-Birkenau i podobozie Monowitz około 7 tysięcy więźniów. W walkach zginęło 231 żołnierzy sowieckich.
Rzecznik Muzeum Auschwitz Jarosław Mensfelt poinformował, że wystawa składa się z trzech głównych tematów: poświęconemu tragedia sowieckich jeńców wojennych, reżimowi okupacyjnemu oraz ludności cywilnej z terenów ZSRR, która została uwięziona w Auschwitz. „Jest też miejsce z rysunkami artysty plastyka Zinowija Tołkaczewa, który jako żołnierz uczestniczył w wyzwalaniu Auschwitz. (…) Oprócz wystawy narracyjnej jest też przestrzeń edukacyjna i upamiętniająca” – dodał. Ekspozycja uzupełnia wystawę rosyjską, której pierwsza część - "Wyzwolenie KL Auschwitz", dostępna jest już od 2010 roku.
Stałe wystawy narodowe w Muzeum powstawały z inicjatywy byłych więźniów obozu począwszy od 1960 roku. Pierwsza wystawa ówczesnego ZSRR otwarta została rok później.
Jarosław Mensfelt dodał, że wizualnym symbolem uroczystości będzie obraz byłej więźniarki, polskiej Żydówki Haliny Ołomuckiej "Wyzwolenie". Artystka namalowała go pastelami na kartonie. Przedstawia śmiejącą się postać. Zdaniem dyrektora Muzeum Piotra M.A. Cywińskiego unaocznia on „z jednej strony radość z końca obozowej gehenny, a zarazem niewyobrażalne piętno obozowych doświadczeń i przeżyć, które oswobodzeni będą musieli dźwigać aż do końca swoich dni".
Halina Ołomucka z domu Olszewska urodziła się w 1921 roku w Warszawie. Maluje od dzieciństwa. Miała 18 lat, gdy wraz z rodziną została zamknięta w getcie warszawskim. Straciła całą rodzinę. Była więźniarką Majdanka, Auschwitz I (numer obozowy 48652), Auschwitz II-Birkenau, Ravensbrueck i Neustadt-Glewe. Wolności doczekała 2 maja 1945 roku. Po wojnie powróciła do Warszawy, a następnie wyjechała do Paryża. Mieszka obecnie w Izraelu.
Niemcy założyli obóz Auschwitz w 1940 roku, aby więzić w nim Polaków. Auschwitz II-Birkenau powstał dwa lata później. Stał się miejscem zagłady Żydów. W kompleksie obozowym funkcjonowała także sieć podobozów. W Auschwitz Niemcy zgładzili co najmniej 1,1 mln ludzi, głównie Żydów, a także Polaków, Romów, jeńców sowieckich i osób innej narodowości.
Niemiecki obóz Auschwitz wyzwolili 27 stycznia 1945 roku żołnierze 100 Lwowskiej Dywizji Piechoty 60 Armii I Frontu Ukraińskiego. Wolności doczekało w Auschwitz I, Auschwitz II-Birkenau i podobozie Monowitz około 7 tysięcy więźniów. W walkach zginęło 231 żołnierzy sowieckich.
W 2005 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych uchwaliła dzień 27 stycznia Międzynarodowym Dniem Pamięci o Ofiarach Holokaustu.
Patronat nad uroczystościami objął prezydent Bronisław Komorowski. (PAP)
szf/ ls/
