Odeszła wielka matka i wielka dama polskiej humanistyki – powiedział po śmierci prof. Marii Janion literaturoznawca, rektor-elekt Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach prof. Ryszard Koziołek.
"Trudno nam po tej wstrząsającej wiadomości zrozumieć, kogo nam zabrakło. To była wielka dama i wielka matka polskiej humanistyki, do której wiele pokoleń badaczy zwracało się z pytaniem czy ciekawością, co ona myśli – nie tylko o przedmiocie badań, ale o świecie, w którym żyjemy" – powiedział PAP prof. Koziołek.
"Fenomen Marii Janion polegał na tym, że ona przewidywała konsekwencje myśli, zanim przybrała formę książki, zawsze była w innym miejscu, niż się jej spodziewaliśmy czy przyzwyczailiśmy" – dodał.
Przypomniał trzy obszary badawcze, leżące w kręgu zainteresowań prof. Marii Janion. "Była jedną z najwybitniejszych badaczek i znawczyń romantycznego mesjanizmu - fascynującej i przeklętej zarazem polskiej historiozofii. Drugim obszarem jej zainteresowań był marksizm, który pozwalał jej patrzeć krytycznie na związki myśli i idei z rzeczywistością ekonomiczną i społeczną, i trzecie pole – egzystencja, hermeneutyka – troska, aby w tych wielkich systemach nie zniknął człowiek z konkretnym doświadczeniem, niepodobnym do niczego innego" – podkreślił prof. Ryszard Koziołek.
Według niego w latach 70. i 80 prof. Janion była odpowiedzialna za odnowienie w Polsce kultu literatury romantycznej, co doskonale wpisywało się w tamte czasy oporu, buntu i niezgody na system. Potem jednak – jak mówił – uznała, że "pożyteczność myślenia romantycznego się skończyła, bo mamy wolny kraj i czas wziąć się do roboty".
"To, co się działo wokół choćby katastrofy smoleńskiej – swoiste odnowienie myślenia o Polsce jako ofierze i społeczeństwie polskim jako predestynowanym do bycia ofiarą – uważała za niebezpieczne, przewidując, że może spowodować nowe podziały, odsunąć nas od pozytywnego i konstruktywnego myślenia i sprawić, że sami pozbawimy się dobra historycznego, które wypracowaliśmy" – podsumował prof. Koziołek.
Wybitna polska historyk literatury, wykładowczyni, profesor nauk humanistycznych, przez wiele lat związana z Instytutem Literackim PAN, Uniwersytetem Warszawskim i Uniwersytetem Gdańskim, autorka książek m.in. o polskim i europejskim romantyzmie zmarła w niedzielę wieczorem w Warszawie. Miała 93 lata.(PAP)
autorka: Anna Gumułka
lun/ aszw/
