Źródło: MKiDN
Dwunastometrowy metalowy krzyż-pomnik, zbudowany przez żołnierzy 5 Kresowej Dywizji Piechoty na wzgórzu w masywie Monte Cassino, został wyremontowany ze środków MKiDN - podał resort. Pracom konserwatorskim poddano także wszystkie kamienne elementy pomnika, w tym dwie tablice z inskrypcjami.
Ministerstwo Kultury zaznacza, że "renowację pomnika prowadzono w trudno dostępnym terenie i w uciążliwych warunkach klimatycznych". "Prace polegały na oczyszczeniu i pomalowaniu farbą ochronną metalowego krzyża, oczyszczeniu, uzupełnieniu i zabezpieczeniu elementów kamiennych oraz na uczytelnieniu wszystkich inskrypcji umieszczonych na tablicach" - wyjaśniono.
Wzgórze 575 w masywie Monte Cassino zostało zajęte podczas bitwy 19 maja 1944 r. Szczytowy punkt wzgórza wybrano pod wzniesienie pomnika, ponieważ był on doskonale widoczny z Góry Klasztornej oraz doliny Liri i był ostatecznym celem żołnierzy 5 Kresowej Dywizji Piechoty dowodzonej przez generała brygady Nikodema Sulika w bitwie o Monte Cassino.
MKiDN przypomniało, że "dwa tygodnie po zakończeniu walk, w pierwszej połowie czerwca 1944 r., na specjalnie przygotowanej betonowej podstawie żołnierze zamontowali dwunastometrowy metalowy krzyż, do budowy którego użyto elementów mostu Baileya". "Niecały rok później, wiosną 1945 roku, dokończono budowę pomnika wg projektu inżynierów: W. Kulikowskiego i T. Urbanowicza, umieszczając u podstawy krzyża m.in. dwie kamienne płyty z inskrypcjami w języku polskim i łacińskim o treści: +W imię praw boskich i ludzkich za waszą wolność i naszą w spełnieniu testamentu przodków w wykonaniu obowiązku żyjących jako drogowskaz dla przyszłych pokoleń za Wilno i Lwów, symbole mocy Rzeczypospolitej walczyli - umierali - zwyciężali+".
"Żołnierze 5 Kresowej Dywizji Piechoty przemocą z Ojczyzny wyzuci poprzez więzienia, obozy, tundry Sybiru, pustynie, morza w marszu do Polskie stoczyli tu 7-dniowy bój 503 poległo, 1531 rany odniosło" - głosi napis.
Resort kultury wskazał, że "nad pierwszą sentencją umieszczono wykonany ze spiżu herb Rzeczypospolitej Trojga Narodów o trzech polach z wizerunkiem Orła Białego, Pogoni i Archanioła Michała, który – niestety – został skradziony". "Skradziono również spiżową oznakę 5 Kresowej Dywizji Piechoty umieszczoną na płycie poniżej oraz herby Lwowa i Wilna z urn znajdujących się w narożnikach ponad płytą.
Uroczyste poświęcenie pomnika nastąpiło 18 maja 1945 roku. Był on pierwszym upamiętnieniem na polu bitwy pod Monte Cassino. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ wj/
