Aleksander Ładoś. Fot. NAC
Aleksander Ładoś zostanie patronem parku w Głogowie Małopolskim koło Rzeszowa (Podkarpackie). "Rodzina Ładosiów z naszym miastem jest związana od XVIII wieku. Co trzy lata odbywają się tutaj ich zjazdy rodzinne" – mówi burmistrz Paweł Baj.
Aleksander Ładoś był polskim dyplomatą, politykiem i publicystą, a w czasie II wojny światowej ambasadorem Rzeczypospolitej Polskiej w Bernie. W 2021 r. minie 130. rocznica jego urodzin.
W 1940 r. został ambasadorem w Bernie i stanowisko to piastował do 1945 r. Od pierwszych tygodni pełnienia tej funkcji zajął się pomocą dla uchodźców z Polski, wtedy powstała tzw. "grupa Ładosia" zwaną też "grupą berneńską". Grupa Aleksandra Ładosia była nielegalną polsko-żydowską strukturą zajmującą się masowym fałszowaniem dokumentów dla ratowania Żydów podczas II wojny światowej, głównie w i po okresie tzw. Akcji Reinhardt, której celem była zagłada ludności żydowskiej. Grupa ta działała w latach 1942-43 w polskim poselstwie w Bernie w Szwajcarii i narażeniem życia uzyskiwała paszporty państw Ameryki Południowej.
Aleksander Ładoś
Fałszywe dokumenty trafiały do Żydów, którzy dzięki nim unikali wywózek do niemieckich obozów zagłady. Posiadacze paszportów trafiali do obozów dla internowanych w Niemczech, m.in. w Tittmoning, Liebenau, Boelsenberg oraz do okupowanej Francji w Vittel, dzięki czemu część z nich doczekała końca wojny.
W skład Grupy Ładosia (określanej także jako Grupa Berneńska) wchodzili dyplomaci żydowskiego i polskiego pochodzenia, m.in. konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Bernie w latach 1939-45 Konstanty Rokicki, ambasador Aleksander Ładoś, jego zastępca Stefan Ryniewicz i dyplomata Juliusz Kuehl. Należeli do niej także poseł na Sejm II RP Abraham Silberschein oraz przedstawiciel organizacji żydowskich Chaim Eiss.
Ambasador J. Kumoch: Lista Ładosia prawdopodobnie nigdy nie będzie kompletna
Jak zaznaczył burmistrz Głogowa Małopolskiego, "aktualnie trwa rewitalizacja parku, którego patronem zostanie ambasador Ładoś".
"Zakończenie prac planujemy na maj. Potem – jeśli tylko pozwolą obostrzenia sanitarne związane z pandemią – odbędzie się uroczystość nadania imienia. Zamierzamy także zorganizować konferencje naukową przypominającą działalność ambasadora" – mówił burmistrz Baj.
Samorząd Głogowa Małopolskiego – zauważył Baj – "na uroczystość chce zaprosić m.in. byłego ambasadora RP w Szwajcarii Jakuba Kumocha oraz ambasadora Izraela w Polsce".
Podkreślił, że miasto jest również producentem filmu o Ładosiu. Obraz powstał w 2019 roku.
Rodzina Ładosiów z Głogowem Małopolskim związana jest od XVIII stulecia; do miasta przybyła z Węgier. Mieszkał tutaj ojciec Aleksandra Ładosia, a on sam często odwiedzał miasteczko. Podczas II wojny światowej używał m.in. pseudonimu Głogowiecki. (PAP)
Autor: Alfred Kyc
kyc/ aszw/
