Wielka Synagoga w Płocku. Źródło: Wikimedia Commons
W ramach „Szkoły Dialogu” uczennice Zespołu Szkół Usług i Przedsiębiorczości w Płocku zrobiły interaktywną mapę życia i kultury żydowskiej; przybliża ona historię mieszkańców pochodzenia żydowskiego i miejsca z nimi związane – informuje w piątek Urząd Miasta.
Do realizacji projektu przystąpiły uczennice drugiej klasy płockiego Zespołu Szkół Usług i Przedsiębiorczości. To już drugie tego rodzaju przedsięwzięcie, w którym uczestniczy placówka - w 2018 r. powstał m.in. mural upamiętniający nieistniejący już, tzw. Stary Cmentarz Żydowski w Płocku, założony pod koniec XVI wieku.
Jak podał Urząd Miasta Płocka, w tym roku uczennice wykonały interaktywną mapę, na której zaznaczono i opisano miejsca niegdyś związane z życiem i kulturą żydowską w tym mieście. "Mapa pozwoli wielu ludziom lepiej poznać historię mieszkańców Płocka" - podkreślono w informacji.
Na mapie życia i kultury żydowskiej Płocka wyszczególniono ponad 20 miejsc związanych z dziejami tej społeczności, w tym lokalizację nieistniejącej Wielkiej Synagogi oraz zachowanej Małej Synagogi, w której obecnie mieści się Muzeum Żydów Mazowieckich, a także lokalizację dawnego i obecnego cmentarza żydowskiego.
Na mapie zaznaczono też m.in. dawny Szpital Żydowski, dawną mykwę - obecnie znajduje się tam Płocka Galeria Sztuki, a także inne obiekty, jak np. istniejącą do dziś zabytkową kamienicę, nazywaną Domem Rabina Icka Karaska. Każde oznaczenie danego miejsca, oprócz dokładnego umiejscowienia na mapie, zawiera krótką notę historyczną, którą uzupełnia archiwalna bądź współczesna fotografia.
Płoccy Żydzi stanowili jedną z najstarszych społeczności żydowskich na ziemiach polskich - tuż przed wybuchem II wojny światowej przygotowywali się do obchodów jubileuszu 700-lecia osiedlenia się w tym mieście. Wówczas w Płocku ludność pochodzenia żydowskiego liczyła 9 tys. osób, co stanowiło blisko jedną trzecią wszystkich mieszkańców. Większość zginęła w niemieckich obozach koncentracyjnych. Nieliczna grupa, która przeżyła Holokaust, powróciła do rodzinnego miasta. Ostatecznie jednak w znacznej części opuściła je, emigrując pod koniec lat 50., a następnie 60. XX wieku, głównie do Izraela i USA.
Z Płockiem związani byli m.in. Nahum Sokołow (1859-1936) - pisarz, sekretarz generalny Światowego Kongresu Syjonistycznego; Natan Korzeń (1895-1941) - malarz; Izaak Grunbaum (1879-1970) - polityk, poseł na Sejm II Rzeczpospolitej, po emigracji w 1932 r. sygnatariusz deklaracji z 1948 r. o utworzeniu państwa Izrael, a także Edward Flatau (1868-1932) - lekarz zaliczany do pionierów polskiej i światowej neurologii oraz Stefan Themerson (1910-88) - prozaik, poeta, twórca koncepcji poezji semantycznej i autor awangardowych filmów.
W Płocku działa Muzeum Żydów Mazowieckich. Jego siedziba mieści się w zabytkowej Małej Synagodze, pochodzącej z początku XIX wieku. Została ona odresturowana w latach 2011-13 staraniem powołanego specjalnie w tym celu społecznego Stowarzyszenia Synagoga Płocka, które utworzyli mieszkańcy miasta. Skupia ono m.in. lokalnych społeczników, ludzi kultury i przedsiębiorców. Koszt inwestycji wyniósł ponad 8 mln zł, z czego ok. 7 mln zł pochodziło ze środków unijnych.
Odremontowana płocka synagoga jest jedną z nielicznych zachowanych na Mazowszu. Główną część ekspozycji muzealnej stanowi tam multimedialna prezentacja historii i kultury mazowieckich Żydów. Placówka, organizująca m.in. wystawy czasowe, koncerty i prelekcje oraz prowadząca działalność wydawniczą, funkcjonuje jako oddział płockiego Muzeum Mazowieckiego.
Stowarzyszenie Synagoga Płocka planuje odnowienie tamtejszego cmentarza żydowskiego, który istnieje od połowy XIX wieku. Większość znajdujących się tam nagrobków została zniszczona przez Niemców w czasie II wojny światowej - obecnie jest ich kilkanaście, w tym także z okresu po 1945 r. W 1949 r. na cmentarzu wzniesiono pomnik poświęcony ofiarom Holokaustu. Pierwotnie widniał na nim napis w języku hebrajskim: "Po Nich Ja Płaczę". (PAP)
mb/ pat/
