„Muhiry. Tatarskie obrazy religijne”
Ponad 50 muhirów, czyli ozdobnych plansz lub tkanin, najczęściej z inskrypcjami z Koranu, pochodzących z meczetów i domów modlitw polskich wyznawców islamu, zbiorów muzealnych i kolekcji prywatnych, znalazło się w albumie wydanym przez Muzułmański Związek Religijny w RP.
Wydawnictwo nosi tytuł „Muhiry. Tatarskie obrazy religijne”; zostało dofinansowane z dotacji resortu spraw wewnętrznych i administracji.
Polscy Tatarzy wieszają muhiry we wnętrzach meczetów, salach modlitwy i we własnych domach, wierząc w ich moc ochronną przed nieszczęściami. Jednocześnie to wyraz pobożności ich posiadaczy i autorów. W muhirach pojawiają się - zazwyczaj wyszywane lub wypisywane - wersety Koranu albo przedstawienie budowli sakralnych o szczególnym znaczeniu, czemu towarzyszą dekoracje kaligraficzne, geometryczne, roślinne, architektoniczne lub ornamentyka muzułmańska.
Najczęściej wykaligrafowane lub wyszyte było wyznanie wiary – szahada, a także przedstawienia świętych meczetów z odpowiednim zdobieniem. Zwyczaj ten przyjął się wśród społeczności tatarskiej zamieszkującej pogranicze polsko-litewskie na przełomie XVIII i XIX w. i trwa do dziś. Muhiry malowano przeważnie na papierze lub kartonie, rzadziej na desce lub sklejce. Używano gwaszu i atramentu, a w XX w. farb plakatowych i akwareli, a także kredek. Często spotykaną techniką był haft.
W wydanym właśnie albumie znaleźć można informację o genezie powstawania muhirów, ich typach, technikach twórczych. Najważniejszą część stanowi prezentacja 54 takich muhirów, podzielonych według miejsc, z których pochodzą. To m.in. zabytkowe meczety w Bohonikach i Kruszynianach oraz placówki muzealne, np. Muzeum Podlaskie w Białymstoku czy Podlaskie Muzeum Kultury Ludowej. Są też muhiry ze zbiorów prywatnych, na co dzień dostępne tylko wąskiemu gronu rodziny czy znajomych właścicieli.
Pod koniec 2018 roku Muzułmański Związek Religijny w RP wydał kalendarz na następny rok zdobiony właśnie zdjęciami muhirów. Na planszach z kolejnymi miesiącami znalazły się fotografie muhirów pochodzących w większości z rodzinnych kolekcji polskich Tatarów, którzy stanowią największą grupę polskich wyznawców islamu.
Dokładna liczba wyznawców islamu należących do MZR nie jest znana. Związek szacuje ich liczbę na ok. 5 tys. osób.(PAP)
autor: Robert Fiłończuk
rof/ par/
