Mural ku czci Żołnierzy Wyklętych na Lubelszczyźnie na murze aresztu śledczego w Lublinie. Fot. PAP/W. Jargiło
W poniedziałek prezydent Andrzej Duda uczci pamięć żołnierzy wyklętych, wręczy też odznaczenia weteranom podziemia antykomunistycznego oraz osobom, które przyczyniły się do zachowania pamięci o tych wydarzeniach - przekazał PAP prezydencki minister Wojciech Kolarski.
W poniedziałek obchodzony jest Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. "W tym roku jest to dzień wyjątkowy, bo mamy 70. rocznicę egzekucji członków IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość - wydarzenia, które stało się powodem wybrania właśnie 1 marca na ustanawiania dnia pamięci o członkach powstania antykomunistycznego. Mamy też 10. rocznicę ustanawiania Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych" - powiedział PAP prezydencki minister.
Kolarski zaznaczył, że dla prezydenta Dudy będzie to też szczególny dzień, ponieważ jako minister w Kancelarii Prezydenta RP został on upoważniony przez ówczesnego prezydenta Lecha Kaczyńskiego do reprezentowania w Sejmie stanowiska głowy państwa w sprawie projektu ustawy ustanawiającej ten dzień. Lech Kaczyński był inicjatorem ustanawiania 1 marca Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych; prezydencki projekt ustawy w tej sprawie wpłynął do Sejmu 1 marca 2010 r.; został uchwalony w lutym 2011 r., prezydent Bronisław Komorowski podpisał ją kilka dni później.
"W poniedziałek prezydent Duda uczci pamięć żołnierzy wyklętych i tysięcy osób zaangażowanych w podziemie antykomunistyczne" - zapowiedział Kolarski. Jak poinformował, o godz. 20, czyli dokładnie wtedy, gdy 70 lat temu wykonano egzekucję na siedmiu członkach IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, prezydent zapali znicz w miejscu egzekucji, czyli w areszcie śledczym na ul. Rakowieckiej w Warszawie.
"W tym roku jest to dzień wyjątkowy, bo mamy 70. rocznicę egzekucji członków IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość - wydarzenia, które stało się powodem wybrania właśnie 1 marca na ustanawiania dnia pamięci o członkach powstania antykomunistycznego. Mamy też 10. rocznicę ustanawiania Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych" - powiedział PAP prezydencki minister.
Wcześniej, przed południem prezydent będzie w "Willi Jasny Dom" w warszawskich Włochach. "To jest miejsce, które w latach 40-tych było miejscem kaźni; miejsce, przez które m.in. przeszedł rotmistrz Witold Pilecki i setki polskich patriotów. Ślady kaźni są do dzisiaj widoczne w piwnicach, na ścianach piwnic +Willi Jasny Dom+" - powiedział Kolarski. Zaznaczył, że miejsce to zostało odzyskane dla pamięci dzięki oddolnej, obywatelskiej inicjatywie.
"Prezydent odwiedzi to miejsce, by pokazać, że święto żołnierzy wyklętych jest z jednej strony wynikiem aktywności państwa polskiego, a z drugiej stało się ono świętem właśnie dlatego, że pamięć o żołnierzach podziemia antykomunistycznego została przywrócona dzięki środowisku historyków, rekonstruktorów, lae także dzięki lokalnym inicjatywom" - podkreślił prezydencki minister.
Jak dodał, po południu w Pałacu Prezydenckim prezydent wręczy odznaczenia "ostatnim żyjącym weteranom podziemia antykomunistycznego, a także osobom, które przyczyniły się do zachowania pamięci o tych wydarzeniach".
Dr T. Łabuszewski: uniwersytety nie prowadzą badań wokół Wyklętych
Wśród osób, którym prezydent nadał odznaczania państwowe, znalazł się m.in. Witalis Skorupka pseudonim „Orzeł”, uczestnik Wojny Obronnej 1939 roku, żołnierz ZWZ-AK, który po wojnie służył pod rozkazami Jana Ponikowskiego pseudonim „Czort”; w 1945 roku został skazany na karę śmierci.
Prezydent nadał też Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości Marlenie Piekarskiej-Olszówce, prezes Fundacji "Willa Jasny Dom", która popularyzuje wiedzę na temat antykomunistycznego podziemia niepodległościowego po II wojnie światowej.
Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych jest obchodzony corocznie 1 marca od 2011 roku. Został ustanowiony świętem państwowym, poświęconym żołnierzom zbrojnego podziemia antykomunistycznego. Data ta została wybrana jako upamiętnienia faktu, że 1 marca 1951 r. w mokotowskim więzieniu przy ul. Rakowieckiej komuniści strzałem w tył głowy zamordowali przywódców IV Zarządu Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość – Łukasza Cieplińskiego i jego towarzyszy walki. Tworzyli oni ostatnie kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 r. dzieło Armii Krajowej. (PAP)
autor: Marzena Kozłowska
mzk/ itm/
