Źródło: Wikipedia Commons
Dwie najstarsze konstytucje świata – Konstytucja 3 maja i Konstytucja USA, ich dziedzictwo, wpływ na kształtowanie nowoczesnego społeczeństwa będą tematem polsko-amerykańskiej dyskusji w czwartek on-line w Instytucie Pileckiego. Wezmą w niej udział historycy z Polski, USA i Wielkiej Brytanii.
Instytut Pileckiego z okazji 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja w partnerstwie z George Washington's Mount Vernon (USA) organizuje międzynarodowe webinarium, które odbędzie się w czwartek o godz. 18 na platformie zoom.
W dyskusji o dwóch najstarszych konstytucjach świata, przełomowej epoce, w jakiej były uchwalane, oraz o ich dziedzictwie i wpływie na kształtowanie nowoczesnego społeczeństwa, wezmą udział historycy z Polski, USA i Wielkiej Brytanii. Wydarzenie wpisuje się w realizowany przez Instytut Pileckiego program polsko-amerykańskich debat o historii organizowanych wspólnie z prestiżowymi instytucjami w Stanach Zjednoczonych.
Podczas debaty podjęte zostaną następujące tematy: duch republikanizmu na Zachodzie pod koniec XVIII wieku; konstytucja jako fundament nowoczesnych narodów oraz praworządności; znaczenie i rola konstytucji Stanów Zjednoczonych i Polski w momencie uchwalenia dokumentów oraz obecnie – ich dziedzictwo i wpływ na kształtowanie naszych społeczeństw; powstawanie wolnych narodów w długim wieku XIX i zagrożenia dla ich niepodległości, wolności i prawa ze strony reżimów totalitarnych; konstytucje i wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych w pamięci zbiorowej współczesnych społeczeństw demokratycznych – wyzwania i perspektywy.
W dyskusji o dwóch najstarszych konstytucjach świata, przełomowej epoce, w jakiej były uchwalane, oraz o ich dziedzictwie i wpływie na kształtowanie nowoczesnego społeczeństwa, wezmą udział historycy z Polski, USA i Wielkiej Brytanii. Wydarzenie wpisuje się w realizowany przez Instytut Pileckiego program polsko-amerykańskich debat o historii organizowanych wspólnie z prestiżowymi instytucjami w Stanach Zjednoczonych.
W dyskusji "+Strides Towards Liberty+. The 3 May Constitution of Poland, George Washington, and the Spirit of Republicanism" wezmą udział: prof. Dorota Pietrzyk-Reeves, profesor w Katedrze Filozofii Polityki na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie; prof. Martyn Rady, profesor w Szkole Slawistyki i Studiów Wschodnio-Europejskich na University College London (UCL School of Slavonic and East European Studies); prof. Richard Butterwick, profesor historii polsko-litewskiej w Szkole Slawistyki i Studiów Wschodnio-Europejskich w University College London (UCL School of Slavonic and East European Studies); dr Kevin Butterfield, dyrektor zarządzający Biblioteki Narodowej im. Freda W. Smitha poświęconej Jerzemu Waszyngtonowi (Fred W. Smith National Library for the Study of George Washington) w Rezydencji Pierwszego Prezydenta USA Mount Vernon.
Gospodarzem i moderatorem spotkania będzie dyrektor Instytutu Pileckiego dr Wojciech Kozłowski, który wskazał, że współorganizator dyskusji Mount Vernon to "najważniejsza amerykańska instytucja upamiętniająca początki Stanów Zjednoczonych".
"Z okazji 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja spotykamy się w znakomitym gronie, by przedyskutować fenomen naszej Konstytucji, z której tak jesteśmy dumni. Konstytucje wynikają z okoliczności politycznych, społecznych, a także z filozofii politycznej dominującej w danym okresie. Jest wiele punktów stycznych, które pokazują, że Polacy, obok Amerykanów, byli pionierami myślenia o nowej, nowoczesnej wspólnocie politycznej. Będzie to dyskusja o świecie, w jakim te konstytucje powstawały. Pomoże nam zrozumieć jak wielkim, przełomowym wydarzeniem było to osiągnięcie polityczne naszych przodków z 3 maja 1791 roku" - ocenił.
Prof. Z. Zielińska: Konstytucja 3 maja to przełom z wielu punktów widzenia
"Obiecuję Państwu, że będziemy rozmawiać w bardzo dynamiczny sposób, ze znakomitymi gośćmi, o tym jak ten świat wyglądał oraz dlaczego w Polsce konstytucja była możliwa zanim konstytucje pojawiły się w wielu innych miejscach – i jaki to ma związek ze Stanami Zjednoczonymi" - dodał dyr. Instytutu Pileckiego.
Rejestracja na wydarzenie pod adresem: https://bit.ly/32A8BjP. Strona wydarzenia: https://bit.ly/3vafB2X.
Konstytucja 3 Maja była pierwszą nowoczesną konstytucją w Europie – uchwaloną na kilka miesięcy przed francuską konstytucją 1791 roku – i drugą na świecie po Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki (1787). Oparto ją na monteskiuszowskim trójpodziale władzy zakorzenionym w koncepcji praworządności. Uchwalenie jej odbiło się szerokim echem zarówno w Europie, jak i poza nią. Jerzy Waszyngton, pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych, pod koniec lipca 1791 roku z satysfakcją skomentował w liście, że Polska "wydaje się podejmować znaczne i niespodziewane postępy krocząc ku wolności".
"Obiecuję Państwu, że będziemy rozmawiać w bardzo dynamiczny sposób, ze znakomitymi gośćmi, o tym jak ten świat wyglądał oraz dlaczego w Polsce konstytucja była możliwa zanim konstytucje pojawiły się w wielu innych miejscach – i jaki to ma związek ze Stanami Zjednoczonymi" - dodał dyr. Instytutu Pileckiego.
Konstytucja 3 Maja stała się czymś więcej niż uchwałą rządową. Dokument nawiązujący do wieloletniej polskiej tradycji politycznej, według której prawo miało chronić wolność osobistą przed królewskimi nadużyciami, sięgającej co najmniej XV wieku, kontrastował z absolutystycznymi tendencjami przeważającymi w sąsiednich mocarstwach – Austrii, Prusach i Rosji. Polska konstytucja – podobnie jak poprzedzająca ją konstytucja Stanów Zjednoczonych – była zatem wyrazem dążenia nowoczesnego narodu politycznego do ustanowienia rządów, które miały być dobre w świetle prawa i w oczach Boga.
Dr Ugniewski: Konstytucja 3 Maja jest wzorem politycznego konsensusu
Jej uchwalenie było momentem narodzin nowoczesnego polskiego narodu politycznego. 3 maja ustanowiono świętem państwowym już dwa dni po jej proklamacji. Kiedy Polska odrodziła się po I wojnie światowej, dacie 3 maja przywrócono w 1919 roku status święta państwowego. Ze względu na jego wielkie znaczenie patriotyczne oraz symbolikę wolnościową święto zostało ponownie zdelegalizowane pod rządami nazistów i komunistów, ale Konstytucja 3 maja przetrwała w pamięci Polaków. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ pat/
