Do rejestru zabytków zostały wpisane zabudowania dawnej stacji Kolei Wilanowskiej położone przy ul. S. Kostki Potockiego 31 w Wilanowie. Zbudowany prawie sto lat temu obiekt mieścił kiedyś kasy biletowe, poczekalnię, pomieszczenia i mieszkania dla kolejarzy. Później była tam poczta. Teraz budynek jest nieużytkowany.
Mazowiecki konserwator prof. Jakub Lewicki objął ten obiekt ochroną "z uwagi na zachowane wartości artystyczne i historyczne".
Dzieje obiektu związane są z historią Kolei Wilanowskiej. Jej powstanie na początku lat 90. XIX w. związane było z coraz powszechniejszym wśród mieszkańców dużych miast trendem spędzania wolnego czasu w podmiejskich miejscowościach letniskowych. Kolej Wilanowska straciła na znaczeniu dopiero w 1937 roku, po uruchomieniu do Wilanowa miejskiego tramwaju elektrycznego.
"Od końca lat pięćdziesiątych XX wieku trasa kolejki wąskotorowej była jednak systematycznie skracana w związku z intensyfikującym się rozwojem transportu samochodowego. W 1971 roku linię na odcinku warszawskim całkowicie zlikwidowano" - przypomniał konserwator.
Drewniane budynki stacyjne zlokalizowane wzdłuż trasy Kolei Wilanowskiej zostały w znacznym stopniu uszkodzone podczas I wojny światowej. Zadanie zaprojektowania nowych dworców na linii zlecono warszawskiemu architektowi Konstantemu Sylwinowi Jakimowiczowi. Zbudowany ok. 1926 roku budynek stacji Wilanów – podobnie jak pozostałe – posiadał pomieszczenie z kasami biletowymi, poczekalnię letnią oraz pomieszczenia i mieszkania dla pracowników. Budynek stacji przetrwał wojnę bez większych zniszczeń i nadal służył podróżnym do czasu likwidacji linii kolejowej.
W latach 70. XX wieku w głównym budynku stacji zlokalizowano placówkę Poczty Polskiej, co wiązało się z częściowym przekształceniem jego wnętrza. W miejscu dawnych kas biletowych wprowadzono stanowiska pocztowe, pomieszczenia mieszkalne przekształcono na biurowe i magazynowe. Zachowano jednak zasadniczy podział na otwartą centralną część i mniejsze pomieszczenia w bocznych aneksach.
Zaprojektowane w stylu Księstwa Warszawskiego wnętrza wykończone zostało kamiennymi płytami posadzkowymi oraz uzupełnione o kamienne obudowy grzejników ze stylizowanymi metalowymi kratami. Placówka pocztowa znajdowała się w budynku do 2016 roku, od tamtego czasu obiekt jest nieużytkowany.
Konserwator zabytków zwraca też uwagę, że zabudowa dawnej stacji Kolei Wilanowskiej stanowi przykład dobrze zachowanej architektury użytkowej okresu dwudziestolecia międzywojennego na terenie Wilanowa. "Wartość historyczna obiektu przejawia się przede wszystkim w jego znaczeniu dla rozwoju przestrzennego Wilanowa. Zabudowania dawnej stacji jest jedną z niewielu materialnych pozostałości Kolei Wilanowskiej, która przed II wojną światową odgrywała znaczną rolę nie tylko komunikacyjną, ale także społeczno-gospodarczą" - podkreśla prof. Lewicki. (PAP)
Autorka: Natalia Kamińska
nmk/ dki/
