W Mississauga przy Polskim Centrum Jana Pawła II została w czwartek uroczyście rozpoczęta budowa pomnika upamiętniającego bohaterów walczących w Polskich Siłach Powietrznych u boku RAF podczas II wojny światowej, personel naziemny i Pomocniczą Służbę Kobiet.
Pomnik, nad którym prace mają się toczyć do końca lata br., będzie przypominać zarówno o lotnikach jak o służbach pomocniczych, dlatego tablica na pomniku nie będzie wymieniać żadnych nazwisk. Na obelisku ma znaleźć się m.in. kompozycja ze stalowych wstęg, symbolizująca walkę powietrzną trzech samolotów. Autorami projektu są tworzący w Kanadzie polscy rzeźbiarze Ania i Wojtek Biczysko. Propozycji lokalizacji było kilka, organizatorzy postanowili skorzystać z możliwości ustawienia „Spirali Zwycięstwa” przy polskim centrum w Mississauga.
„Ten pomnik jest bardzo ważny dla nas, ale także dla przyszłości” - podkreślił, zwracając się do zebranych gości ceremonii Bolesław Fujarczuk, który był radiooperatorem w Dywizjonie 303; obecnie ma 97 lat i jest jednym z inicjatorów budowy pomnika. Pomysłodawcy chcą również stworzyć rozbudowaną stronę internetową, opowiadającą zarówno o lotnikach, jak i o tych, bez których pomocy działania pilotów nie byłyby możliwe. Wiele takich opowieści było dokumentowanych przez Instytut Sikorskiego w Londynie, jest także strona Historicaleye.com stworzona przez Simona Reese, informacje posiada też muzeum lotnictwa w Ottawie.
Jak wcześniej mówił PAP Fujarczuk, do Kanady trafiło wielu polskich żołnierzy, którzy po wojnie nie mogli wrócić do Polski. To m.in. pierwszy dowódca dywizjonu 303 Zdzisław Krasnodębski, Bolesław Orliński, który był pilotem i dowódcą 305 Dywizjonu Bombowego, Janusz Żurakowski, który od 1952 r. jako pilot oblatywacz pracował w Avro Aircraft i był pierwszym pilotem w Kanadzie, który przekroczył barierę dźwięku. Archiwalna strona Zarządu Głównego Stowarzyszenia Polskich Kombatantów w Kanadzie wymienia 48 polskich pilotów i członków załóg odznaczonych Virtuti Militari.
"Zapomniani bohaterowie. Polscy lotnicy we Francji 1940 r."
Biorąca udział w uroczystości burmistrz Mississauga Bonnie Crombie podkreśliła, że Polacy są nieugięci i dumni ze swoich dokonań. Crombie, która jest polskiego pochodzenia, jest burmistrzem miasta, w którym mieszka największa grupa z ponad miliona Kanadyjczyków polskiego pochodzenia.
Organizatorami budowy pomnika są grupa działaczy polonijnych i Fundacja im. Maksymiliana Kolbego w Mississauga. Prowadzona jest zbiórka środków, a organizatorzy podkreślili istotną pomoc w tym względzie federalnego ministerstwa ds. weteranów. Za pomoc, dziękowali też Instytutowi Pamięci Narodowej, który od początku projektu jest patronem honorowym, zaś Fundacja im. Maksymiliana Kolbego finalizuje obecnie porozumienie z IPN dotyczące finansowego wsparcia budowy.
Patronat honorowy nad budową pomnika objęły Ambasada RP w Ottawie, Konsulat Generalny RP w Toronto, kanadyjskie ministerstwo ds. weteranów, IPN, Związek Nauczycielstwa Polskiego w Kanadzie i Związek Narodowy Polski Gmina 1. Jak podaje Komitet ds. budowy pomnika "Spirala Zwycięstwa", znalazły się wśród nich też m.in. Stowarzyszenie Weteranów Polskiej Armii w Ameryce – placówka 114 Toronto, Związek Polaków w Kanadzie, Związek Narodowy Polski – Gmina 1, Stowarzyszenie Inżynierów Polskich w Kanadzie.
z Toronto Anna Lach (PAP)
lach/ tebe/
