Maria Konopnicka. Źródło: CBN Polona
Sejm ustanowił w czwartek 2022 Rokiem Marii Konopnickiej, doceniając jej literacki dorobek oraz wkład artystki w działalność patriotyczną. W uchwale oceniono, że była „jedną z najwybitniejszych pisarek w historii literatury polskiej”.
Za uchwałą głosowało 444 posłów, 1 był przeciw, nikt nie wstrzymał się od głosu.
Podczas środowej dyskusji na forum Sejmu wszystkie kluby parlamentarne opowiedziały się za przyjęciem uchwały, choć ich przedstawiciele akcentowali róże akcenty - przedstawiciele PiS i Konfederacji widzą w Konopnickiej autorkę "Roty", w wystąpieniach przedstawicieli Lewicy i KO Konopnicka jest wzorem emancypantki, kobiety, która pokazała, że można samotnie wychowywać ośmioro dzieci i jednocześnie robić karierę literacką, podkreślano też odwagę obyczajową pisarki, która wiele lat przeżyła w związku z Marią Dulębianką.
W uchwale przypomniano, że "w maju 2022 roku przypada 180. rocznica urodzin Marii Konopnickiej — polskiej pisarki, poetki, tłumaczki i publicystki". "Z tej okazji Sejm Rzeczypospolitej Polskiej postanawia uhonorować jedną z najwybitniejszych pisarek w historii literatury polskiej, twórczynię +Roty+" - wyjaśniono.
Maria Konopnicka, z domu Wasiłowska, urodziła się 23 maja 1842 roku w Suwałkach, jako córka prawnika, obrońcy Prokuratorii Generalnej i patrona Trybunału Cywilnego w Kaliszu. Jej matka zmarła, gdy Maria miała 12 lat. Uchwała głosi, że "wychowanie przez ojca, w atmosferze patriotyzmu i tradycji chrześcijańskiej miało duży wpływ na pisarkę". "W latach 1855—1856 uczyła się na pensji sióstr sakramentek w Warszawie, gdzie poznała Elizę Pawłowską — później Orzeszkową" - zwrócono uwagę w uchwale.
W 1862 roku poślubiła Jarosława Konopnickiego, z którym miała ośmioro dzieci i mieszkała w Bronowie, a następnie w Gusinie. "W 1876 roku, po rozstaniu z mężem, przeniosła się z dziećmi do Warszawy, gdzie publikowała, dorabiała lekcjami oraz uczestniczyła w akcjach patriotycznych i społecznych. Około 1886 roku poznała Marię Dulębiankę, z którą spędziła wiele kolejnych lat — razem mieszkały, podróżowały i inspirowały się do działania. Od 1890 roku, po usamodzielnieniu się dzieci, zaczęła dużo podróżować po Europie i zwiedziła m.in. Włochy, Austrię, Niemcy, Francję, Szwajcarię oraz Czechy" - podano w uchwale.
Maria Konopnicka zmarła 8 października 1910 roku we Lwowie. Uchwała wskazuje, że "pogrzeb, w którym uczestniczyło około 50 tys. osób, był wielką manifestacją patriotyczną".
Maria Konopnicka zadebiutowała w czasopiśmie "Kaliszanin" w 1870 roku, używając pseudonimu "Marko", ale jej właściwym startem poetyckim był cykl "W górach" z 1876 roku — przychylnie zrecenzowany przez Henryka Sienkiewicza. W 1881 roku wydała pierwszy tomik poezji. Redagowała pismo "Świt", współpracowała z tygodnikiem "Bluszcz", wieloma czasopismami, wydawnictwami towarzystwami polskimi trzech zaborów oraz na obczyźnie.
Jak napisano, "zasłynęła prozą nowelistyczną i utworami dla dzieci oraz zajmowała się krytyką literacką m.in. na łamach +Kuriera Warszawskiego+". Podkreślono, że "była najwybitniejszą reprezentantką nurtu ludowej stylizacji pieśniowej, stosując język poetycki zaczerpnięty z historycznych i baśniowych motywów, inspirowany pięknem przyrody ojczystej". "Tworzyła liryki i pieśni o tematyce patriotycznej i społecznej oraz obrazki poetyckie. Dokonała przełomu w polskiej literaturze dla dzieci, podnosząc tę dziedzinę pisarstwa na wyżyny artyzmu" - oceniono.
Wskazano, że "za pomocą utworów literackich protestowała przeciwko antypolskiej polityce zaborców i niesprawiedliwości społecznej". "Współorganizowała protest światowej opinii publicznej przeciwko niemieckim represjom wobec dzieci polskich we Wrześni w latach 1901—1902 i ustawom wywłaszczeniowym. Walczyła o prawa kobiet oraz pomagała uwięzionym z przyczyn politycznych przez rosyjskie władze" - zaznaczono w uchwale.
W 1902 roku w Krakowie i we Lwowie odbyły się obchody 25-lecia pracy literackiej Marii Konopnickiej, a rok później otrzymała w darze od narodu polskiego dworek z parkiem w Żarnowcu koło Krosna. Była honorową członkinią Towarzystwa Szkoły Ludowej oraz wielu towarzystw i instytucji działających na ziemiach polskich, w Europie i USA.
W uchwale przypomniano, że W 1908 roku opublikowała "Rotę" - "wiersz patriotyczny, który był protestem przeciw polityce germanizacji w zaborze pruskim i odegrał znaczącą rolę w dziejach Polaków". "Po raz pierwszy pieśń, do muzyki Feliksa Nowowiejskiego, została wykonana 15 lipca 1910 roku pod Pomnikiem Grunwaldzkim w Krakowie, który ufundował Ignacy Jan Paderewski — z okazji 500. rocznicy zwycięstwa nad zakonem krzyżackim. W 1926 roku władze niepodległej Rzeczypospolitej rozważały +Rotę+ jako hymn narodowy" - napisano.
Uchwała głosi, że "Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, doceniając literacki dorobek Marii Konopnickiej oraz jej wkład w działalność patriotyczną, ustanawia rok 2022 Rokiem Marii Konopnickiej". (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ pat/
