Panorama Rybnika widziana z wieży ciśnień. Fot. PAP/A. Grygiel
Prace nad utworzeniem parku kulturowego na obszarze Parku Śląskiego prowadzi od ponad pięciu lat samorząd Rybnika. Ich sfinalizowanie ma być jednym z najważniejszych zadań nowego Miejskiego Konserwatora Zabytków – podaje w czwartek miasto.
Jak wynika z informacji rzeczniczki rybnickiego magistratu Agnieszki Skupień, Miejskim Konserwatorem Zabytków został tam Henryk Mercik, dotychczas sprawujący tę funkcję w Chorzowie (był m.in. pomysłodawcą utworzenia tam otwartego kilka miesięcy temu Muzeum Hutnictwa), a wcześniej w Rudzie Śląskiej. Mercik w latach 2015-18 był także członkiem zarządu woj. śląskiego – z ramienia Ruchu Autonomii Śląska.
Prace nad stworzeniem parku kulturowego, który jest jedną z form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, rybnicki samorząd podjął w 2016 r. Zgodnie z ówczesnymi informacjami ochroną miałby zostać objęty obszar śródmieścia o powierzchni około 121 hektarów, będący historyczną i kulturową kolebka miasta.
W kolejnych latach temat rybnickiego parku kulturowego utknął na etapie uzgodnień prawnych. Lokalny samorząd obserwowało też sytuację w innych gminach, mających problemy z uchylaniem uchwał w tej sprawie przez nadzór prawny wojewodów.
W 2021 r. rybniccy radni przeznaczyli 80 tys. na aktualizację Planu Ochrony Parku Kulturowego, konieczną wobec zaktualizowania dokumentacji dotyczącej Gminnej Ewidencji Zabytków Miasta Rybnika oraz zmian w prawie.
Zabezpieczono też 85 tys. zł dla Miejskiej Pracowni Urbanistycznej na sporządzenie dokumentacji kolorystyki elewacji w obszarze rybnickiego deptaka, prowadzącego do bazyliki. Dokumentacja ta ma być jedną z wytycznych do projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru parku kulturowego.
Rybiccy samorządowcy sygnalizują, że część obszaru proponowanego parku kulturowego jest objęta ochroną konserwatorską w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, a także wpisana do rejestru zabytków; wiele obiektów jest wpisanych do rejestru zabytków i ujętych w gminnej ewidencji zabytków. Zakres i forma ochrony tych obiektów jest zawarta w wielu przepisach.
Park kulturowy ma powstać dzięki uchwale rady miasta, zakładającej ochronę krajobrazu kulturowego parku i porządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego i historycznego charakteru wybranego obszaru.
Przepisy te mogą określać m.in., jakie można tam stosować elewacje, reklamy, zasady prowadzenia działalności czy porządkowania terenu. Nie mogą natomiast regulować kwestii takich, jak: reklamy na pojazdach, rozdawanie ulotek, handel uliczny, ogródki gastronomiczne, montaż anten, urządzeń nagłaśniających i klimatyzujących czy umieszczanie obiektów tymczasowych.
Uchwała dotycząca parku kulturowego w Rybniku ma zakładać przepisy przejściowe, dające mieszkańcom i przedsiębiorcom czas na dostosowanie się do zasad dotyczących np. lokalizacji szyldów, ich wielkości i kolorystyki.
Do tej pory w Polsce utworzono ponad 40 parków kulturowych, z których najbardziej znane są krakowski Kazimierz i ul. Piotrkowska w Łodzi. W woj. śląskim do tej pory formuły parku kulturowego użyto czterokrotnie: w Żorach (cmentarz żydowski), Tarnowskich Górach (hałda popłuczkowa) oraz w Bieruniu (obszar grobli i Bieruń Stary). Podjęto prace m.in. nad powołaniem parku w Chorzowie (Park Śląski) oraz w Rudzie Śląskiej (dzielnica Ruda). (PAP)
autor: Mateusz Babak
mtb/ pad/
