Prezes Ośrodka KARTA Zbigniew Gluza. Fot. PAP/L. Szymański
Ośrodek KARTA prowadzi społeczną zbiórkę środków na Dom Wschodni. „Będzie on miejscem długofalowego dialogu między Polską a Ukrainą, a po wojnie - także współpracy między narodami Europy Wschodniej w imię historycznej prawdy i przyszłego pokoju” - mówi PAP Zbigniew Gluza, prezes Ośrodka KARTA.
W Warszawie powstało centrum porozumienia i współpracy dla narodów Europy Wschodniej pod nazwą Witryna Domu Wschodniego. Podczas jubileuszowej gali KARTY, 10 października 2022 r., historyk prof. Antoni Dudek wystąpił z apelem o wsparcie działalności Witryny. Tym samym zainicjował zbiórkę społeczną, która prowadzona jest pod patronatem Fundacji Ośrodka KARTA. Celem jest zebranie funduszy na wyposażenie i pierwszy rok działalności Witryny, w Warszawie.
"Idea zrzutki narodziła się, gdy zbierane były środki na Bayraktara dla Ukrainy. Organizatorzy tamtej zbiórki, szczególnie Antoni Dudek, mieli poczucie, że mobilizacja społeczna powinna być nie tylko skierowana na militaria, lecz warto by także znaleźć cel związany z wojną, który miałby charakter mobilizacji społecznej, a nie zakupu broni. Uznał on, że to wyjątkowo wyrazisty cel prospołeczny, aktywizujący diasporę z Ukrainy, ale także z Białorusi i Rosji w środowiskach antyreżimowych. Realizujemy już ten cel. Ze strony Rosjan i Białorusinów jest zapowiedź otwarcia również skarbonek narodowych. Chcemy, by zbiórka była celem integrującym te środowiska. Zrzutka ma potrwać miesiąc, do 11 listopada, i mamy nadzieję, że ta aktywizacja nastąpi" - powiedział PAP Zbigniew Gluza, prezes Ośrodka KARTA, dodając, że Dom Wschodni jest zapowiedzią długofalowej współpracy na rzecz dialogu narodów Europy Wschodniej w imię historycznej prawdy i przyszłego, powojennego pokoju na Wschodzie.
W Warszawie powstało centrum porozumienia i współpracy dla narodów Europy Wschodniej pod nazwą Witryna Domu Wschodniego. Podczas jubileuszowej gali KARTY, 10 października 2022 r., historyk prof. Antoni Dudek wystąpił z apelem o wsparcie działalności Witryny. Tym samym zainicjował zbiórkę społeczną, która prowadzona jest pod patronatem Fundacji Ośrodka KARTA. Celem jest zebranie funduszy na wyposażenie i pierwszy rok działalności Witryny, w Warszawie.
"Rozumiemy Dom Wschodni jako miejsce, w którym m.in. poprzez relacjonowanie następstw wojny w Ukrainie, ale też represji w Białorusi i Rosji, posłużymy przyszłemu pokojowi, demokratycznym relacjom między naszymi narodami. Tworzymy miejsce wspólnych działań i formułowania razem celów, bez wykluczania którejkolwiek narodowej społeczności, jednak pod twardym warunkiem: sprzeciwu wobec tyranów. Nie zamierzamy współpracować ani prowadzić żadnego dialogu ze zwolennikami Putina czy Łukaszenki, uważając ich reżimy za skrajnie zbrodnicze. Chcemy skupiać ludzi służących przyszłemu pokojowi na Wschodzie Europy” – podkreślił szef KARTY.
Witryna Domu Wschodniego ma swoją siedzibę w Warszawie, na pl. Konstytucji 6. Docelowo Domu Wschodni będzie usytuowany w zespole pałacowo-parkowym w Mordach pod Siedlcami, po rewitalizacji zabytku.
W czwartek w Warszawie działalność rozpoczyna Dom Wschodni
"Już po pierwszym ataku na Stowarzyszenie Memoriał, w listopadzie 2021, zaczęliśmy planować przyspieszenie działań Domu Wschodniego w Warszawie, później wybuchła wojna. Mamy nadzieję, że działalność Witryny Domu Wschodniego będzie odpowiedzią na wszystko, co dzieje się na Wschodzie Europy. Chcemy pomóc antyreżimowym środowiskom z Białorusi, Rosji, by wyartykułowały swoją drogę. Celem Witryny jest początek pracy nad pokojem po wojnie. Samo zwycięstwo militarne Ukrainy nie wystarczy; Rosja może się wycofać z zaanektowanych terenów, a w Moskwie potwór pozostanie, nadal zagrażając wszystkim. Tam musi nastąpić demokratyczna rewolta. Witryna ma być miejscem pracy i punktem koordynacji dla środowisk idących ku niej. Istotne jest, by znalazły one wspólny mianownik, gdyż teraz pozostają w rozproszeniu" - wyjaśnił Gluza, zaznaczając jednocześnie, że kluczową kwestią dla Ukrainy jest, by znaleźć porozumienie z Polską i Polakami nie tylko w wymiarze socjalnym i pomocowym, ale też zamykając historyczne rachunki, by te nie wróciły jako argumenty niszczące ustanawianą wspólnotę.
"Ukraińcy uważają, że na dialog z Rosją jest jeszcze za wcześnie, trwa wojna. Ale nie oznacza to, by zasadne było odbieranie głosu tym Rosjanom, którzy są jednoznacznie antyputinowscy. Natomiast podjęcie poważnego dialogu Ukrainy z Polską postrzegam jako niezwykle ważne. Koordynatorką tego dialogu w Witrynie ma być Ola Hnatiuk, wiceprezes ukraińskiego Pen Clubu. To osoba, której może uda się zdefiniować powinności obu krajów, by ta więź była trwała" - dodał założyciel i prezes KARTY, który przyznaje, że jest pozytywnie zaskoczony reakcją i skalą pomocy, jaką niosą Polacy Ukrainie i jej mieszkańcom od momentu wybuchu wojny.
"To jest historyczne pokłosie +Solidarności+ z lat 1980-1990, która w dużym stopniu zdefiniowała polskie społeczeństwo. Obecnie mamy do czynienia z podobną sytuacją. Pojawiła się więź wspólnotowa i trwa już ósmy miesiąc" - ocenił Gluza.
Witryna Domu Wschodniego ma swoją siedzibę w Warszawie, na pl. Konstytucji 6. Docelowo Domu Wschodni będzie usytuowany w zespole pałacowo-parkowym w Mordach pod Siedlcami, po rewitalizacji zabytku.
Ośrodek KARTA to niezależna organizacja pozarządowa, o statusie pożytku publicznego, zarejestrowana jako fundacja. Powołana po 1989 r. przez podziemną redakcję „Karty” (od stycznia 1982) i ruch Archiwum Wschodniego (od 1987). Odkrywa, chroni i upowszechnia historię widzianą z perspektywy jednostki – działa w taki sposób, by przeszłość stawała się źródłem zrozumienia, budowała wspólnotę obywatelską, wspierała pojednanie. Dokumentuje i upowszechnia historię najnowszą Polski i Europy Środkowo-Wschodniej. Prowadzi największe w Polsce archiwum społeczne XX wieku (Archiwum Wschodnie, Archiwum Opozycji, Archiwum Fotografii oraz – wraz z Domem Spotkań z Historią – Archiwum Historii Mówionej). Ośrodek rozwijał archiwistykę społeczną w Polsce. Podejmuje współpracę międzynarodową, głównie z Memoriałem w Moskwie; tak powstał „Indeks Represjonowanych” (baza danych obywateli II RP prześladowanych przez ZSRS). Uruchamia dialog z sąsiadami, w tym – środowiskami Ukrainy, Litwy, Białorusi, Czech, Niemiec. KARTA jest wydawnictwem, publikuje głównie świadectwa źródłowe – obok kwartalnika historycznego „Karta” ogłasza serie książkowe, albumy, tworzy wystawy. W 2009 r. Fundacja Ośrodka KARTA otrzymała Nagrodę Dwudziestolecia Odrodzenia Niepodległej Polski Pro Publico Bono – wybrana spośród 60 tys. polskich organizacji pozarządowych.(PAP)
autor: Maciej Replewicz, Anna Kruszyńska
mr/ akr/ skp/
