Łącznie blisko 23 mln zł zadośćuczynienia i odszkodowania domagają się przed sądem w Białymstoku bliscy b. żołnierza AK skazanego po wojnie na 10 lat ciężkich robót i pobyt w łagrze. Prokuratura uważa, że brak podstaw prawnych do zasądzenia tych pieniędzy. Wyrok za dwa tygodnie.
Wniosek syna b. żołnierza AK dotyczy ponad 22 mln zł zadośćuczynienia za krzywdę i ponad 820 tys. zł odszkodowania. W piątek przed Sądem Okręgowym w Białymstoku zakończył się proces w tej sprawie, a strony wygłosiły mowy końcowe.
Pełnomocnicy wnioskodawcy zwracają uwagę, że wobec jego ojca, wówczas 21-letniego żołnierza Armii Krajowej z oddziału działającego m.in. w okolicach Sokółki i Kuźnicy (obecne województwo podlaskie), zapadł w 1945 roku wyrok za działalność niepodległościową, wydany przez sowieckie organy ścigania i wymiar sprawiedliwości działający na terytorium Polski. Chłopak został zesłany na 10 lat do przymusowej pracy w Krasnojarsku na Syberii; w bardzo ciężkich warunkach pracował przy wyrębie lasu. Do Polski wrócił w 1956 roku.
Reprezentujący wnioskodawcę mecenas Hubert Suchicki mówił o bezprawności już samego zatrzymania, ekstremalnie trudnych warunkach transportu na Syberię, katorżniczej pracy w łagrze i warunkach bytowania. "W rzeczywistości to nie była kara pozbawienia wolności, to była kara przymuszania do ciężkich prac, wykonywanych przy wycince lasu i innych (...). Osoby, które tam przebywały, miały zostać - w oczach świata, w oczach innych osób - poniżone, zepchnięte na margines społeczny" - mówił adwokat.
Mówił też, że innym osobom miało to pokazać, że "nie warto walczyć o niepodległość państwa polskiego, bo wszelkie próby i działania doprowadzą do tego, że skończą podobnie - albo poniosą śmierć, albo przez wiele lat będą odizolowani od rodziny". Przypomniał, że ojciec wnioskodawcy wrócił z zesłania schorowany i zmarł przedwcześnie w wieku 58 lat.
Prokuratura chce oddalenia wniosku w całości. Jak mówiła prok. Joanna Bąkowska z Prokuratury Okręgowej w Białymstoku, autorzy wniosku nie dostarczyli sądowi jednoznacznych dowodów, które potwierdzałyby, iż były to represje związane z działalnością na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego. Zwracała uwagę, że sam sąd okręgowy również szukał takich dowodów, ale bezskutecznie.
Prokuratura przyjmuje, że zatrzymanie miało miejsce nie w grudniu 1945, a w styczniu 1946 roku, po wyroku ojciec wnioskodawcy przez 9 lat ciężko pracował na Syberii, a potem rok zajął mu powrót do domu. Brakuje jej jednak m.in. danych o oddziale AK, do którego należał, a przede wszystkim - czy zatrzymanie miało związek z działalnością niepodległościową, czy były inne powody. "A takie powody można wskazać, bo o tym donosi historia, że nie tylko z powodu działalności na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego nawet całe rodziny były wywożone na Syberię i tam pozostawały przez długi czas" - mówiła prok. Bąkowska.
Wyrok ma być ogłoszony za dwa tygodnie. (PAP)
autor: Robert Fiłończuk
rof/ jann/
