Pamiątki po rodzinie Dusików z Łęk-Zasola, m.in. grypsy z KL Auschwitz, listy z innych obozów i więzienia gestapo, szyldy ze sklepu i gospody zamienionej w lokal konspiracyjny AK, pokaże w piątek w Brzeszczach Borze Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau.
„Rodzina Dusików z Łęk-Zasola za pomoc niesioną więźniom obozu koncentracyjnego została aresztowana i osadzona w KL Auschwitz” – przypomniała w rozmowie z PAP prezes fundacji Agnieszka Molenda-Kopijasz.
Ekspozycja zostanie udostępniona w piątek rano w budynku w Brzeszczach Borze, który podczas okupacji był m.in. kwaterą karnej kompanii więźniarek Auschwitz. Okazją ku temu jest 78. rocznica wyzwolenia niemieckiego obozu, która przypada 27 stycznia. „Przed otwarciem wystawy przy budynku odbędzie się upamiętnienie rocznicy” – dodała Molenda-Kopijasz.
Na ekspozycji zobaczyć będzie można m.in. gryps z bloku 11, zwanego Blokiem Śmierci, a także inne grypsy i listy obozowe z Auschwitz. Zaprezentowane zostaną listy z więzienia gestapo w Mysłowicach, z obozów Mauthausen i Schoergenhub, a także szyldy z przedwojennego sklepu i gospody zamienionej w lokal konspiracyjny AK. Tam dokonywano przerzutu więźniów, którzy uciekli z obozu. Będą też dokumenty rodziny Dusików.
„Te eksponaty jeszcze nigdy nie zostały pokazane szerszej publiczności. To oryginalne przedmioty związane z ruchem oporu i niesieniem pomocy więźniom KL Auschwitz. Rodzina przekazała je w depozyt Fundacji Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau” – powiedziała Agnieszka Molenda-Kopijasz.
Dagmar Kopijasz z brzeszczańskiej fundacji przypomniał, że rodzina Dusików już w 1940 r. zaangażowała się w działalność ruchu oporu. „Starali się nieść pomoc więźniom obozu Auschwitz dostarczając im żywność i lekarstwa. Uczestniczyli w przekazywaniu korespondencji. W ich gospodzie, która była idealną przykrywką dla działania w konspiracji, zorganizowano punkt ukrywania zbiegłych z obozu więźniów” – powiedział.
27 października 1944 r. Julian Dusik z córka Wandą, Franciszkiem Dusikiem i Kazimierzem Ptasińskim zostali aresztowani. „Było to konsekwencją nieudanej akcji przejęcia więźniów-uciekinierów z obozu Auschwitz, zorganizowanej przez Konstantego Jagiełłę. Osadzono ich w miejskim więzieniu gestapo Auschwitz, gdzie poddano brutalnym przesłuchaniom. Kazimierzowi udało się zbiec z więzienia, a Julian i Franciszek zostali przeniesieni do obozu KL Auschwitz, do bloku 11. Wanda trafiła do więzienia gestapo w Mysłowicach. Żona Juliana - Katarzyna cudem uniknęła aresztowania” – przypomniała Agnieszka Molenda-Kopijasz.
Z okresu pobytu Juliana Dusika w obozie Auschwitz i 19-letniej Wandy Dusik w więzieniu gestapo Mysłowicach zachowały się listy – grypsy pisane do rodziny. W jednym z tajnych listów Wanda napisała: „Najdroższa, Najukochańsza moja Mateńko! Bóg zapłać Ci serdecznie za Twoje pełne otuchy najdroższe słowa. Tyle pociechy Mamuś z nich wieje, że wszystko zdaje mi się niczem. Mamuśko! Twoje listy czytują tu więźniarki a każda płacze. Chcą i dopominają się o Twój list, bo mówią, że tyle wiary, tyle ufności to się nigdzie nie spotyka, i że im lżej jest”.
Fundacja Pobliskie Miejsca Pamięci Auschwitz-Birkenau powstała w 2013 r., by ratować przedmioty związane z byłym niemieckim obozem Auschwitz oraz jego podobozami, które znajdują się w rękach osób prywatnych. (PAP)
Autor: Marek Szafrański
szf/ dki/
