Siedem guzików z mundurów policjantów – ofiar zbrodni katyńskiej – zostanie w najbliższy wtorek przekazanych Śląskiemu Centrum Wolności i Solidarności (ŚCWiS), działającemu przy katowickiej kopalni Wujek. To dar Ogólnopolskiego Stowarzyszenia „Rodzina Policyjna 1939 r.”.
Jak poinformowali w poniedziałek przedstawiciele ŚCWiS, guziki zostały wydobyte ze zbiorowej mogiły policjantów w Miednoje podczas ekshumacji w sierpniu 1991 r. Wkrótce zostaną umieszczone na wystawie stałej Centrum, która opowiada o losach Polski po 1945 r., a zwłaszcza o oporze wobec komunizmu do roku 1989.
Dyrektor Centrum Robert Ciupa przypomniał, że w tym roku obchodzimy 80-lecie ujawnienia zbrodni katyńskiej. Jak ocenił, katyńskie pamiątki, które otrzyma muzeum są ważne zarówno dla jego instytucji, jak i dla pamięci o wydarzeniach sprzed lat. „Te ważne artefakty staną się także częścią naszej wystawy - po to, aby przypomnieć o sowieckich zbrodniach w tak wielu miejscach na terenie ówczesnego Związku Sowieckiego” - dodał dyrektor.
W lesie w Miednoje zostało pochowanych ponad 6300 ofiar zbrodni NKWD – polskich jeńców osadzonych w obozie w Ostaszkowie po napaści Związku Sowieckiego na Polskę w 1939 r. „Guziki, które przekazujemy pochodzą z tzw. dołu śląskiego, czyli tej części zbiorowej mogiły, w której pogrzebanych zostało ok. 250 policjantów rozstrzelanych w pierwszej grupie, czyli w dniach 4-5 kwietnia 1940 r. Byli to głównie funkcjonariusze Policji Państwowej, a przede wszystkim Policji Województwa Śląskiego” - powiedział Grzegorz Grześkowiak, p.o. prezesa Ogólnopolskiego Stowarzyszenia „Rodzina Policyjna 1939 r.” z siedzibą w Katowicach.
Jeńców z obozu w Ostaszkowie mordowano w celach więzienia w siedzibie Zarządu Obwodowego NKWD w Kalininie (dziś Twer). Ciała wywożono do wcześniej przygotowanych dołów w należącym do NKWD lesie koło wsi Miednoje. Te zbiorowe groby odkryto w 1991 r., natomiast w 2000 roku został uroczyście otwarty i poświęcony Polski Cmentarz Wojenny w Miednoje.
Podczas wtorkowej uroczystości zostaną także wręczone odznaki pamiątkowe „100-lecia Policji Województwa Śląskiego 1922-2023”. Są one przyznawane przez „Rodzinę Policyjną 1939 r.” wybranym osobom za wspieranie Stowarzyszenia w upamiętnianiu przedwojennych policjantów. Jednym z uhonorowanych będzie dyrektor Ciupa, w gronie wyróżnionych znaleźli się także przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej: Aleksandra Korol-Chudy, Ryszard Mozgol, Jan Kwaśniewicz i Stanisław Twardoch.
Śląskie Centrum Wolności i Solidarności mieści się w dawnym magazynie odzieżowym kopalni Wujek, gdzie 16 grudnia 1981 r. członkowie plutonu specjalnego ZOMO strzelali do strajkujących górników, zabijając dziewięciu z nich. Przedmiotem działalności Centrum jest zachowywanie i upowszechnianie wiedzy o wprowadzeniu w Polsce stanu wojennego, działalności ruchów opozycyjnych w okresie do 1989 r. i wydarzeniach związanych z pacyfikacją strajków na obszarze obecnego woj. śląskiego oraz o utworzeniu i działalności NSZZ "Solidarność".
Przykopalniane muzeum powstało w 2008 r. Przed rozbudową, zakończoną pod koniec 2021 r., składało się z trzech sal wystawowych, w których ukazana była m.in. historia kopalni z makietą odwzorowującą teren kopalni oraz przebieg działań sił milicyjno-wojskowych podczas pacyfikacji zakładu. Po muzeum od lat oprowadzają górnicy, którzy brali udział w historycznym strajku.
Po przebudowie ŚCWiS znacząco powiększyło się, obejmując dwa kolejne poziomy. Ekspozycja mieści się nie tylko – jak wcześniej – na parterze, ale też na podniesionym poddaszu i w podziemiach. Wystawa prezentuje historię PRL-u - przede wszystkim działalność opozycji demokratycznej, m.in. powstanie NSZZ Solidarność, wizyty Jana Pawła II, strajki, stan wojenny, pacyfikację Wujka i jej efekty oraz przebieg sądowych procesów, w których sądzeni byli sprawcy tej zbrodni.(PAP)
autor: Krzysztof Konopka
kon/ dki/
