Rządowy Program Odbudowy Zabytków, który w piątek zatwierdzamy, to program bez precedensu; to wysiłek na miarę odbudowy starówek kilku miast razem. Program wchodzi w fazę realizacji - powiedział premier Mateusz Morawiecki. W pierwszym etapie na blisko 5 tys. projektów przeznaczonych zostanie ponad 2,5 mld zł - dodał.
Premier Mateusz Morawiecki wraz z ministrem kultury i dziedzictwa narodowego Piotrem Glińskim uczestniczyli w piątek w Warszawie w konferencji prasowej, na której ogłosili wyniki naboru wniosków do Rządowego Programu Odbudowy Zabytków.
"To jest program, który już wchodzi w fazę realizacji. To nie jest rzecz, która ma dopiero nastąpić, tylko to już są pierwsze wybory; to oznacza ponad 4700 projektów. Mogę powiedzieć, że to program, jakiego nigdy w Polsce nie było" - powiedział Morawiecki.
Jak dodał, celem programu jest m.in. to, by "lokalne zabytki stały się magnesem na turystów". "W ilu wioskach, małych miasteczkach, większych trochę miastach kryją się perły z polskiej przeszłości, które niszczały. Serce boli, jak niszczeją, tracą swoją wartość, jak nikną w oczach. Pokazaliśmy przez lata naszych rządów, co to jest troska o zabytki" - stwierdził szef rządu.
"Powiem tylko, że ten program składający się z tego, co dzisiaj zatwierdzamy - ponad 2,5 mld zł - i kolejnego, który wynosił ok. 800 mln do miliarda złotych - to program absolutnie bez precedensu. (...) Trzeba powiedzieć, że to wysiłek na miarę odbudowy starówek kilku miast razem. Co roku prócz tego przeznaczamy trzy razy więcej środków z naszych regularnych programów pod pieczą premiera Glińskiego" - mówił premier.
Jak dodał, "roboty już ruszają w całej Polsce". "W tym programie dojdzie do odnowienia setek, tysięcy pałaców, dworków, kościołów, a także dworców kolejowych, budynków użyteczności publicznej, szkół czy szpitali. To właśnie dlatego, że nie chcemy pozwolić, aby te wspaniałe pamiątki polskiej kultury odeszły w zapomnienie" - oświadczył premier.
Minister Piotr Gliński podkreślił, że "w zabytkach zaklęta jest pamięć i tradycja, zabytki emanują pięknem, a pamięć i piękno budują wspólnotę, budują naszą wspaniałą ojczyznę". Jak zaznaczył, dzięki temu, iż polski budżet jest uszczelniony można na kulturę wydawać znacznie więcej środków niż kiedyś. "Nasz budżet to jest ponad 100 proc. więcej niż za naszych poprzedników" – powiedział szef MKiDN.
"Nasi poprzednicy na zabytki wydawali w ciągu roku 80 mln zł w skali państwa. Nie mówię o wydatkach w regionach, które też były, ale znacznie mniejsze. My wydajemy w regularnych programach ok. 250 mln, a jeszcze są środki z rezerwy" – dodał minister.
Wskazał, że w ramach Rządowego Programu Odbudowy Zabytków zaplanowano 2,5 mld zł na prawie 5 tys. projektów. "To jest renowacja zabytków, które są blisko ludzi. (…) To są kamienice, które wymagają rewitalizacji, chociażby w Brzezinach, zabytkowe osiedle kolejarskie w Koluszkach(…), czy dom pomocy społecznej w Dąbrowie w powiecie brzezińskim" – wyliczał.
Minister przekazał, że będzie kolejny etap programu. "W ciągu kilku tygodni będzie zdecydowany drugi etap. Będzie ponad 3 mld zł w trzy lata na polskie zabytki. Zupełnie przełomowa informacja i przełomowe działanie" – powiedział Gliński.
Pytany przez dziennikarzy skąd pomysł na taki program, odpowiedział: "pomysł wynika z naszych rozmów i działań programowych". "Dla nas najważniejsza jest polska tożsamość, suwerenność, budujemy instytucje, które tę tożsamość pielęgnują i podtrzymują, bo od tego zależy siła wspólnoty, bezpieczeństwo wspólnoty i naszych rodzin. Jeżeli te wszystkie sprawy suwerennościowe i tożsamościowe są realizowane, to nam się po prostu wygodniej i bardziej bezpiecznie żyje, także w obszarze kultury" - wskazał.
Mówiąc o drugiej przyczynie powołania tego programu wymienił "odwagę programową". "Jeżeli nasz rząd potrafi realizować tak odważne programy społeczne, tak odważne programy podatkowe, obniżenia podatków, poprawienie losu polskich rodzin, programy obronnościowe, to także w obszarze kultury podejmujemy takie decyzje" - podkreślił Gliński.
Poinformował także, że w Sejmie złożony jest już projekt ustawy o Narodowej Agencji Rewitalizacji Dziedzictwa. "Bo my musimy rewitalizować polskie miasta, zabytki na polskich wsiach, bo wciąż to wszystko nie jest zrobione" - wskazał minister.
Na pytanie, jak było duże zainteresowanie tym programem wśród samorządów Gliński przekazał, że wpłynęło ponad 20 tys. projektów na sumę ponad 11 mld zł. "Mogliśmy w tym pierwszym etapie zrealizować, tyle, ile przekazaliśmy. Będzie jeszcze drugi etap, więc te wszystkie projekty, które nie są zaliczone do pierwszego etapu, mają jeszcze szansę realizacji" - zaznaczył.
Premier przekazał, że "każda gmina otrzymuje możliwość realizacji ok. dwóch projektów". "Ten program dotrze do każdego zakątka Polski, dosłownie, w przenośni, we wszystkich miejscach będą najróżniejsze zabytki, które odzyskają swój dawny blask, które będą tym magnesem przyciągającym turystów, nie tylko do Krakowa, Warszawy, Wrocławia, Gdańska, ale właśnie te mniejsze miejscowości, tereny wiejskie otrzymają wsparcie w ramach tego programu" - zapewnił szef rządu. (PAP)
autor: Katarzyna Krzykowska
ksi/ ktl/ mml/ par/
