Camino de Santiago w Hiszpanii - trzecim po Jerozolimie i Rzymie szlakiem pielgrzymkowym w Europie

W Kościele katolickim 25 lipca obchodzone jest święto św. Jakuba Apostoła. Do jego grobu w Santiago de Compostella w Hiszpanii rokrocznie pielgrzymują tysiące wierzących i agnostyków.

Św. Jakub syn Zebedeusza był jednym z 12 apostołów Chrystusa. Należał do grona jego najbliższych osób. Zginął śmiercią męczeńską. Jest czczony nie tylko jako święty Kościoła katolickiego ale także ormiańskiego, koptyjskiego czy ewangelickiego.

Według tradycji ciało św. Jakuba złożono w miejscowość Finisterre, po łacinie znaczy to "koniec ziemi". W tamtej epoce nie znano jeszcze innych kontynentów, więc na tym miejscu kończyło się rzymskie panowanie nad Europą. Sarkofag odnaleziono między 788 a 838 rokiem w pobliżu miejscowości Compostella (z łacińskiego Campus stellae – Pole gwiazdy). Z kolei hiszpańska nazwa Santiago znaczy po polsku "święty Jakub". Te dwie nazwy łączy się w jedno, stąd nazwa miasta brzmi "Santiago de Compostella".

Apostoł zyskał przydomek Matamoros, czyli "pogromca Maurów". W 711 r. armia muzułmańskich Arabów (Maurów) sforsowała Cieśninę Gibraltarską i rozpoczęła podbój półwyspu Iberyjskiego. Wstawiennictwu św. Jakuba przypisywano zwycięstwo w bitwie pod Clavijo koło Logrono w 844 r. Kroniki podają, że ukazał na białym wierzchowcu, dzierżący w jednej ręce włócznię, w drugiej śnieżnobiały sztandar z czerwonym krzyżem. Walczący chrześcijanie mieli dodawać sobie ducha do walki okrzykami "San Jago" bądź "San Tiago" - "Święty Jakub".

Na miejscu grobowca apostoła w 1078 r. wzniesiono romańską katedrę, którą poświęcono w 1128 r., a od 1112 r. była już siedzibą biskupstwa. W 1120 r. papież Kalikst II ogłosił Santiago stolicą metropolitarną, a w dwa lata później przyznała kościołowi prawo obchodzenia Jubileuszu Roku Świętego, gdy 25 lipca - święto św. Jakuba - będzie przypadało w niedzielę.

W średniowieczu grób św. Jakuba po Ziemi Świętej i Rzymie, był trzecim sanktuarium chrześcijaństwa. Przybycie pierwszego udokumentowanego pielgrzyma, francuskiego biskupa Le Puy Godescalco, datuje się na rok 950. W XIV wieku szlak przemierzało już ponad milion osób.

Najbardziej znanym symbolem Drogi św. Jakuba jest muszla. Zgodnie z tradycją pątnicy docierając w średniowieczu do grobu apostoła palili szaty pokutne i obmywali się w wodach oceanu, zostawiając w ten sposób za sobą dotychczasowe grzeszne życie i rozpoczynając nowe.

Do Polski kult Apostoła przyszedł wraz z przybyciem zakonu benedyktynów pochodzących z Leodium za czasów króla Kazimierza Odnowiciela (lata 1034–1058). W XI wieku na ziemiach polskich było już 15 kościołów pod jego wezwaniem. Pierwsze udokumentowane ślady mówiące o pątnikach z Polski pochodzą z końca XIV wieku. Wśród znanych pielgrzymów znaleźli się Jerzy i Stanisław Radziwiłłowie czy ojciec króla Jana III, Jakub Sobieski.

W 1982 roku Rada Europy uznała "Drogę św. Jakuba" za szlak o szczególnym znaczeniu dla kultury. W październiku 1987 r. został on ogłoszony pierwszym Europejskim Szlakiem Kultury, a w 1993 r. został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W dniu 5 lipca 2015 roku UNESCO na 39 sesji w Bonn podjęło decyzję o rozszerzeniu szlaków jakubowych w Hiszpanii i wpisało cztery szlaki północne: Camino del Norte, Camino Primitivo, Camino Lebaniego oraz Camino Vasco del Interior. Jednocześnie nadało im nazwę Camino Frances i Szlaki Północnej Hiszpanii.

W roku 2004 rozpoczęto w Polsce wytyczanie i znakowanie pierwszych odcinków Drogi św. Jakuba, jako części europejskiej sieci Camino de Santago. Przez tereny Polski przebiega obecnie 26 Dróg Jakubowych, które łącznie liczą ponad 6000 km. oznakowanych symbolem muszli. Dzięki nim można przejść także z Litwy, Rosji, Ukrainy i Słowacji do Niemiec i Czech. Są to Via Regia (prowadzi ze Lwowa, w Zgorzelcu łącząc się z Ekumeniczną Drogą Pątniczą); Camino Polaco (Z Estonii poprzez Łotwę, Litwę, Szlak Piastowski, Lubuską Drogę św. Jakuba we Frankfurcie nad Odrą łączy się z Drogami Jakubowymi w Niemczech), Dolnośląska Droga Jakubowa, Śląsko-Morawska, Wielkopolska, Sudecka, Małopolska, Pomorska, Nyska, Miedziana, Mazowiecka, Lubelska, Beskidzka, Częstochowska, Jasnogórska, Ślężańska, Żytowska, Dobrzyńsko-Kujawska, Warszawska, Nadwarciańska, Świętokrzyska, Człuchowska, Pelplińska, Nadwiślańska, Raciborska, Podlaska" – podaje Stowarzyszenie Dróg św. Jakuba w Polsce. Na trasie jest ponad 80 kościołów parafialnych pw. św. Jakuba.

Drogi św. Jakuba przeznaczone są dla pątników indywidualnych lub w małych grupach. Podążają nimi ludzie różnych wyznań i narodowości. Do ich dyspozycji są nie tylko znajdujące się po drodze kościoły i kaplice, ale także dogodne miejsca noclegowe w schroniskach dla pielgrzymów.

Każdy z pielgrzymów powinien mieć oficjalny paszport pielgrzyma wydawany od 1 kwietnia 2016 roku przez Biuro Pielgrzyma w Santiago de Compostela. Na jego podstawie otrzyma on nocleg w "albergues" (hostele, zajazdy dla pątników - PAP) oraz dokument potwierdzający odbycie pielgrzymki lub certyfikat, jeśli cel miał charakter turystyczny lub kulturalny. (PAP)

Autor: Magdalena Gronek

mgw/ mhr/