Białoruska historyk, zwolniona z pracy przez władze Grodzieńskiego Uniwersytetu Państwowego za obronę usuwanych z uczelni kolegów, dr Ina Sorkina została laureatką nagrody im. Lwa Sapiehy. Wyróżnienie wręczono w piątek w Pałacu Potockich w Warszawie.
Nagroda im. Lwa Sapiehy utworzona w 2006 r. ma na celu honorowanie zasług w kształtowaniu i rozwoju społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi oraz budowaniu jej niepodległego, demokratycznego oblicza, skierowanego ku Europie i uwzględniającego najlepsze tradycje historyczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
List do laureatki skierował prezydent Bronisław Komorowski, który jest honorowym patronem nagrody. "Jestem przekonany, że to wyróżnienie wesprze pani działania na rzecz demokratyzacji Białorusi. Polska, która od 25 lat cieszy się wolnością, w sposób szczególny rozumie nadzieje i dążenia tych, którzy takiej przyszłości pragną i o nią zabiegają (...) Wierzę, że praktyka przyznawania tej nagrody to jedna z kropel drążących skałę, że inicjatywa ta jest jak solidarna dłoń wyciągnięta do Białorusinów, którzy z narażeniem kariery, zdrowia, a czasem i osobistej wolności mają odwagę upominać się o prawdę i prawa własne i współobywateli" - napisał prezydent.
"Nagroda ta stanowi wyraz ogromnego zaufania, jakim obdarzyła mnie kapituła. Jestem świadoma, że czeka mnie odpowiedzialne zadanie, by godnie reprezentować środowisko niezależnych białoruskich naukowców podczas pobytu w polskich ośrodkach akademickich. Ufam, że to się uda" - powiedziała Ina Sorkina.
"Nagroda ta stanowi wyraz ogromnego zaufania, jakim obdarzyła mnie kapituła. Jestem świadoma, że czeka mnie odpowiedzialne zadanie, by godnie reprezentować środowisko niezależnych białoruskich naukowców podczas pobytu w polskich ośrodkach akademickich. Ufam, że to się uda" - powiedziała Sorkina.
Wyróżnienie zostało zainicjowane przez Kolegium Europy Wschodniej we Wrocławiu i Studium Europy Wschodniej UW, ufundowała je grupa polskich uczelni: Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Wrocławski, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza oraz Uniwersytet w Białymstoku. Laureat będzie kolejno gościł na tych uniwersytetach i realizował badania naukowe lub prowadził wykłady na temat Białorusi.
"Idea nagrody zrodziła się w 2006 r. kiedy w Mińsku miały miejsce wielkie demonstracje, po których zaczęto usuwać studentów z uczelni. I na fali poruszenia po nich i chęci pomocy powstała nagroda im. Lwa Sapiehy. Konsensus w sprawie jej ufundowania przez pięć polskich uniwersytetów udało się osiągnąć dosłownie w ciągu godziny, dzięki wykonaniu pięciu telefonów. Laureat nagrody otrzymuje możliwość dwumiesięcznego pobytu i wykładów kolejno w tych placówkach" - mówił podczas uroczystości dyrektor Studium Europy Wschodniej i sekretarz kapituły nagrody Jan Malicki.
Ina Sorkina urodziła w 1971 r. w Grodnie. Jest absolwentką Grodzieńskiego Uniwersytetu Państwowego im. Janki Kupały, gdzie w 1998 r. uzyskała stopień doktora. W latach 1996-2014 była tam adiunktem w Katedrze Historii Białorusi i Archeologii Wydziału Historii, Turystyki i Komunikacji Społecznej. Zajmuje się badaniem historii miast i miasteczek na terenie Białorusi oraz historią urbanistyki i dziejami Żydów na obecnym obszarze kraju. W 2010 r. wydała monografię "Miasta i miasteczka Białorusi w końcu XVIII – pierwszej połowie XIX w.". Aktywnie występowała o zachowanie historycznego dziedzictwa Grodna.
W 2013 r. zainicjowała akcję zbierania podpisów pod petycją do władz o przywrócenie nauczania historii i geografii Białorusi w języku białoruskim. Sprzeciwiała się też usunięciu z uniwersytetu dr. Andreja Czarniakiewicza i prof. Wiaczasława Szweda w związku z napisaniem przez nich podręcznika "Grodnoznawstwo" wydanego w 2012 r. we Wrocławiu przez niezależną białoruską "Bibliotekę Grodzieńską" i Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego. Zainicjowała też zbiórkę podpisów w ich obronie wśród pracowników uczelni. Zaangażowanie w obronę kolegów przyczyniło się do zwolnienia jej samej z pracy przez władze uniwersytetu.
Patron nagrody Lew Sapieha (1557-1633) był współpracownikiem Jana Zamoyskiego i sekretarzem króla Stefana Batorego. Popierał plany unii politycznej i kościelnej z Moskwą. Brał udział w wojnach Batorego i Zygmunta III Wazy, współinicjował i uczestniczył w wyprawach na Moskwę. Pełniąc obowiązki kanclerza wielkiego litewskiego m.in. uporządkował statuty i zreorganizował sądownictwo Księstwa Litewskiego. (PAP)
akn/ ls/
