Wysiedlenie Żydów z getta w Rzeszowie. 1942 r. Źródło: Wikimedia Commons
Marsz Pamięci w hołdzie Żydom z rzeszowskiego getta, zamordowanym przez Niemców w wyniku systematycznej akcji likwidacyjnej, odbędzie się w niedzielę, w 82. rocznicę pierwszego transportu do obozu zagłady w Bełżcu. Historycy szacują, że z rzeszowskiego getta do Bełżca deportowano od 15 do 22 tys. Żydów.
Organizatorem marszu jest Stowarzyszenie Rajsze, powołane w 2022 r. w celu upamiętniania żydowskiej społeczności Rzeszowa.
Jak przypomniało stowarzyszenie, 7 lipca 1942 roku wyruszył z Rzeszowa pierwszy transport ofiar do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Bełżcu, po nim zaś, w kolejnych miesiącach, nastąpiły dalsze deportacje i egzekucje rzeszowskich Żydów.
Uroczystości upamiętniające likwidację rzeszowskiego getta odbędą się 7 lipca 2024 roku i rozpoczną się o godzinie 10.30 na Placu Ofiar Getta w Rzeszowie.
„Tam przy Kamieniu Pamięci przywołamy relacje świadków eksterminacji, a także oddamy głos potomkom rzeszowskich Żydów. W intencji ofiar zostanie również odmówiona modlitwa za zmarłych” – poinformowało Rajsze.
Po uroczystościach na Placu Ofiar Getta wyruszy Marsz Pamięci. Jego uczestnicy w milczeniu przejdą z Placu Ofiar Getta ulicami: Kopernika, Grunwaldzką, Matejki, Moniuszki, Cieplińskiego i Pułaskiego do dworca PKP Staroniwa. Będą mieć ze sobą - jako symbole pamięci - wstążki z imionami i nazwiskami rzeszowskich Żydów, a także afisze i szyldy przedwojennych żydowskich warsztatów, sklepów i stowarzyszeń.
Holokaust
„Z ich pomocą z anonimowego zbioru ofiar przywołamy konkretne postaci, które dla naszych przodków były znajomymi, sąsiadami, współpracownikami, tworzącymi wraz z nimi tamten bezpowrotnie utracony Rzeszów” – poinformowali organizator.
Po zakończeniu marszu, podobnie jak w minionym roku, w Synagodze Staromiejskiej przez całą noc będzie palić się światło, przypominające współczesnym mieszkańcom Rzeszowa o żydowskich obywatelach tego miasta.
Wydarzenie upamiętniające patronatem honorowym objął prezydent Rzeszowa Konrad Fijołek.
Jak podaje Stowarzyszenie Rajsze, przed II wojną światową w Rzeszowie mieszkało ponad 13 tys. Żydów, którzy stanowili około 30 proc. mieszkańców miasta. Przed rozpoczęciem przez Niemców eksterminacji, w mieście przybywało – według szacunków - około 23 tys. Żydów, zarówno rodowitych rzeszowian, jak i przesiedlonych mieszkańców Łodzi, Kalisza czy Śląska.
Ponadto w getcie w Rzeszowie zamknięci zostali żydowscy mieszkańcy podrzeszowskich miasteczek, z wcześniej zlikwidowanych gett w Czudcu, Głogowie, Kolbuszowej, Leżajsku, Sędziszowie Małopolskim, Strzyżowie, Tyczynie. W kolejnych miesiącach Niemcy sprowadzili do Rzeszowa również grupy Żydów z Krosna, Jasła i Sanoka.
Pierwsza akcja deportacyjna w rzeszowskim getcie miała miejsce 7 lipca i trwała do 13 lipca 1942 roku.
„Szacuje się, że w deportacjach lipcowych do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Bełżcu wywieziono około 10-12 tys. osób, około 2-3 tys. zostało rozstrzelanych w lesie pod Głogowem, a wielu innych straciło życie w samym getcie” – podało stowarzyszenie.
Kolejne najliczniejsze wywózki miały miejsce w sierpniu i listopadzie 1942 roku. Historycy szacują, że z rzeszowskiego getta do Bełżca deportowano od 15 do 22 tys. Żydów. (PAP)
Autorka: Agnieszka Pipała
api/ aszw/
