Pomnik Katyński w Jersey City. Fot. PAP/Andrzej Lange
“Pomniki milczą, ale uczą przez wieki” – pod tym hasłem odbyła się niedzielna uroczystość pod monumentem katyńskim w Jersey City, w stanie New Jersey. Organizatorem wydarzenia był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych (KOPKiOH).
Tegoroczne zgromadzenie, które odbyło się w 86. rocznicę wybuchu II wojny światowej oraz agresji ZSRS na Polskę, a także w 24. rocznicę ataków terrorystycznych na USA, zostało wzbogacone odsłonięciem nowej tablicy na Pomniku Katyńskim dłuta Andrzeja Pityńskiego. Tablica nawiązuje do sowieckiej zbrodni z 1940 roku, kiedy zamordowano około 22 tysiące polskich jeńców wojennych, w tym oficerów, pedagogów, dyplomatów i duchownych.
„Ta haniebna zbrodnia wojenna została dokonana przez NKWD – sowiecką tajną policję - przez egzekucję ofiar strzałem w tył głowy. Informacje o zbrodni katyńskiej przez 50 lat były ukrywane lub fałszowane. Ci, którzy próbowali ujawnić prawdę o tej zbrodni, byli zastraszani lub surowo karani” – głosi m.in. napis na tablicy, wykonanej na zlecenie KOPKiOH.
Całą treść odczytała po polsku zgromadzonym na uroczystości członkini zarządu Komitetu, Iwona Rachelski, a po angielsku – kandydat na burmistrza Jersey City, Jim McGreevey.
„Katyń stał się synonimem okrutnej niesprawiedliwości i bezwzględnej chęci zniszczenia polskiego ducha. (…) Dziś, w obliczu nowych wyzwań – nie tylko związanych z brutalną agresją Rosji na Ukrainę, ale także z nieustającymi próbami zakłamywania historii – pamięć o Katyniu nabiera szczególnej wagi. Metody dezinformacji, manipulacji i przemocy, których świadkami byliśmy przez dziesięciolecia, powracają w nowej formie, wciąż będąc narzędziami politycznymi” – napisał konsul generalny RP w Nowym Jorku, Mateusz Sakowicz, w liście, który odczytał wicekonsul Jakub Wiśniewski.
Sakowicz podkreślił, że pomnik w Jersey City jest symbolem pamięci o brutalnej rzeczywistości zbrodni katyńskiej, która miała na celu nie tylko fizyczne unicestwienie ofiar, ale także zatarcie pamięci o polskim narodzie, jego tożsamości i niezależności.
W programie uroczystości znalazły się m.in. minuta ciszy dla uczczenia zamordowanych polskich bohaterów, Apel Poległych oraz występy uczniów i absolwentów szkół polonijnych. Okolicznościową proklamację burmistrza Jersey City, Stevena Fulopa, odczytał radny miejski Richard Boggiano, a Rady Komisarzy Hrabstwa Hudson jej przewodniczący Anthony L. Romano.
Prezes KOPKiOH, Bogusława Huan, wyraziła w rozmowie z PAP zadowolenie, że pomimo wizyty prezydenta RP Karola Nawrockiego w amerykańskiej Częstochowie, gdzie wyjechało wiele osób, przed monumentem w Jersey City zgromadziły się tak liczne rzesze. Przybyła nie tylko społeczność polonijna, ale także Amerykanie, którzy mieli okazję poznać historię sowieckiej zbrodni.
W swoim wystąpieniu Huan zwróciła uwagę na ogromne znaczenie pamięci o tych, którzy padli ofiarą sowieckiej zbrodni. Uznała za szczególnie istotne przekazywanie młodszym pokoleniom wiedzy o polskich bohaterach.
– Zginęli w Katyniu, pomordowani w bestialski sposób, dlatego że byli Polakami – powiedziała szefowa Komitetu.
Z Nowego Jorku Andrzej Dobrowolski (PAP)
ad/ jm/
