Trzy samoloty służące w polskim lotnictwie po drugiej wojnie światowej - Jak-11, Jak-17 oraz Jak-23 - przeszły kompleksową renowację w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie. Maszyny można już oglądać na wystawie stałej w gmachu krakowskiej placówki.
„Maszyny będące jednymi z najciekawszych, jakie służyły w polskim lotnictwie po drugiej wojny światowej, odzyskały dawny blask” - poinformował rzecznik MLP Jakub Link-Lenczowski.
W ramach prac przejrzano i zakonserwowano główne elementy płatowców, odrestaurowano i uzupełniono kabiny pilotów oraz odtworzono malowanie i napisy eksploatacyjne z czasu służby tych maszyn w lotnictwie polskim. Restauracja eksponatów była możliwa dzięki dofinansowaniu z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Jak-11 był szkolno-treningowym dwumiejscowym płatowcem z całkowicie metalową konstrukcją. Samolot wszedł do seryjnej produkcji w 1947 roku i jeszcze w tym samym roku pierwsze egzemplarze trafiły do pułków. W polskim lotnictwie wojskowym Jaki-11 eksploatowano w latach 1950-1962; pozostawały one na służbie aż do wprowadzenia polskich samolotów TS-8 Bies.
Odrzutowy samolot szkolno-treningowy Jak-17 został oblatany w maju 1947 roku (był to przebudowany seryjny myśliwiec Jak-15 z powiększoną kabiną i nowym podwoziem z kołem przednim). Z powodu wielu niedostatków jego produkcję zakończono w 1949 roku po zmontowaniu 430 egzemplarzy.
Prezentowany w MLP egzemplarz wyprodukowano w ZSRR z numerem fabrycznym 64236. Samolot był używany przez polskie lotnictwo wojskowe do 1962 roku. W 1964 roku, po Wystawie Lotniczej z okazji XX-lecia PRL, przekazany został do zbiorów krakowskiego muzeum.
Odrzutowy samolot szkolno-treningowy Jak-17 został oblatany w maju 1947 roku (był to przebudowany seryjny myśliwiec Jak-15 z powiększoną kabiną i nowym podwoziem z kołem przednim). Z powodu wielu niedostatków jego produkcję zakończono w 1949 roku po zmontowaniu 430 egzemplarzy.
Samoloty Jak-17 znalazły się w Polsce na początku 1951 roku i służyły do końca 1955 roku, kiedy to zostały wycofane całkowicie ze szkolenia.
Pokazywany w Krakowie samolot trafił w 1957 roku do Instytutu Lotnictwa w Warszawie. Dostał on rejestrację cywilną SP-GLM. Był potrzebny do prób poprzedzających oblot nowej polskiej konstrukcji, jaką był odrzutowiec TS-11 Iskra. Stał się potem cennym eksponatem krakowskiego muzeum.
Odrzutowy samolot myśliwski Jak-23 był uzbrojony w dwa działka kal. 23 mm, pod końcówkami skrzydeł można było zabrać dwa dodatkowe zbiorniki paliwa (przewidywano też możliwość zawieszenia tam dwóch bomb). W lipcu 1947 roku prototyp Jak-23 odbył pierwszy lot.
W latach 1948-50 w wytwórni w Tbilisi wykonano 310 maszyn tego typu. Samolot nadawał się dla pilotów o średnich kwalifikacjach, którzy potrafili szybko opanować jego pilotaż.
Jak-23 stał się pierwszym myśliwcem z napędem odrzutowym, jaki wszedł na uzbrojenie pułków myśliwskich polskiego lotnictwa wojskowego. W 1951 roku dostarczono do naszego lotnictwa 90 myśliwców tego typu. Były one na uzbrojeniu do połowy lat 50.
W listopadzie 1957 roku w Instytucie Lotnictwa w Warszawie na przekazanym tam myśliwcu Jak-23 pobito międzynarodowy rekord w prędkości wznoszenia. Wyczynu tego dokonał pilot doświadczalny Andrzej Abłamowicz.
Powstałe w 1963 roku Muzeum Lotnictwa Polskiego chroni i prezentuje polskie oraz światowe dziedzictwo lotnicze. Jest jednym z największych europejskich muzeów tego rodzaju. Zbiory liczą ponad 240 samolotów, szybowców, śmigłowców, ponad 140 silników lotniczych i zestawy rakietowe.
W 2010 r. placówka wzbogaciła się o nowy budynek ekspozycyjny, o powierzchni użytkowej ponad 3,3 tys. m kw. Z lotu ptaka przypomina on formą wirujące śmigło. Jest to jeden z najnowocześniejszych i bardzo ekspresyjnych w swej bryle, zbudowanych od podstaw obiektów muzealnych w Polsce. Spełnia funkcje: muzealną, edukacyjną, naukową i biurową.
Krakowskie muzeum mieści się w wyjątkowym historycznie miejscu: zajmuje fragmenty dawnego lotniska wojskowego Rakowice-Czyżyny, jednego z najstarszych lotnisk w Europie. Już w 1892 r. na tym terenie stacjonowały balony obserwacyjne armii austro-węgierskiej, a po przejęciu go od zaborców w 1918 r. lotnisko stało się pierwszą bazą lotniczą niepodległej Polski. Odbudowane po II wojnie światowej funkcjonowało do 1963 r. (PAP)
rgr/ mhr/
