W niedzielę w Warszawie na Placu Piłsudskiego odbędą się obchody 40-tej rocznicy powstania KOR - poinformował PAP rzecznik rządu Rafał Bochenek. Wezmą w nich udział premier Beata Szydło oraz współtwórca KOR szef MON Antoni Macierewicz.
"W niedzielę o godz. 16 rozpocznie się uroczystość upamiętnienia 40. rocznicy powstania Komitetu Obrony Robotników. Weźmie w nim udział m.in. pani premier oraz przedstawiciele Rady Ministrów" - powiedział Bochenek.
Szefowa rządu zabierze głos w części oficjalnej uroczystości. Przemawiać ma też szef MON Antoni Macierewicz, który był jednym z założycieli KOR, wymyślił też nazwę Komitetu.
Premier ma również wręczyć okolicznościowe medale, w związku z 40-tą rocznicą wydarzeń Czerwca 1976 roku. Po części oficjalnej przewidziany jest koncert.
25 czerwca 1976 roku doszło do gwałtownych wystąpień robotników, przede wszystkim w Radomiu i Ursusie, w wyniku ogłoszonej dzień wcześniej przez władze PRL znaczącej podwyżki cen. W Radomiu spalono gmach Komitetu Wojewódzkiego PZPR, w Ursusie unieruchomiono linie kolejową, wiodącą m.in. z Moskwy do Berlina. Jeszcze tego samego dnia podwyżki zostały cofnięte, ale na robotników, uczestników wydarzeń spadły ciężkie represje.
Bito ich na komendach milicji, a następnie skazywano na wieloletnie wyroki. Podczas procesów sądowych akcje pomocy dla robotników zainicjowały środowiska harcerzy, związanych z drużyną "Czarnej Jedynki", a także środowisko wcześniej represjonowane za udział w wydarzeniach marca 1968. Rodzinom skazywanych robotników oferowano pomoc prawną, dostarczano też pieniądze.
Na uczestników akcji pomocy spadły represje. W związku z tym środowisko organizujące pomoc postanowiło sformalizować swoją działalność. 23 września 1976 roku powołany został "Komitet Obrony Robotników - ofiar represji w związku z wydarzeniami 25 Czerwca 1976". Sygnatariuszami powołania Komitetu było 14 osób, które jednocześnie ogłosiły "Apel do społeczeństwa i władz PRL", broniący robotników skazywanych po 25 czerwca i wzywający do solidarności w ich sprawie.
Sygnatariusze - Jerzy Andrzejewski, Stanisław Barańczak, Ludwik Cohn, Jacek Kuroń, Edward Lipiński, Jan Józef Lipski, Antoni Macierewicz, Piotr Naimski, Antoni Pajdak, Józef Rybicki, Aniela Steinsbergowa, Adam Szczypiorski, ks. Jan Zieja i Wojciech Ziembiński - podpisali się swoimi nazwiskami i prawdziwymi adresami, po raz pierwszy w dziejach opozycji w PRL.
Wśród sygnatariuszy znalazła się grupa starszych już wtedy osób, autorytetów z różnych dziedzin. Mieli oni stanowić rodzaj "parasola", zniechęcającego władze PRL do ewentualnych represji wobec Komitetu. Poza tym listę uzupełnili najbardziej aktywni działacze środowisk zaangażowanych w akcję pomocy.
Twórcy Komitetu powoływali się na obowiązujące w PRL prawo, zgodnie z którym np. powołanie komitetów przeciwpowodziowych nie wymagało zgody władz administracyjnych. Jawna aktywność (z wyjątkiem działalności wydawniczej) stała się najważniejszą cechą KOR. Z czasem zaczęli przystępować do niego kolejni ludzie, a w lecie 1977 roku, po amnestii dla uczestników wydarzeń czerwcowych, przekształcił się w Komitet Samoobrony Społecznej "KOR" i stał się najsilniejszym ośrodkiem tzw. opozycji demokratycznej w PRL. Komitet rozwiązał się w 1981 roku, po powstaniu NSZZ "Solidarność". (PAP)
tgo/ pś/ par/ je/
