Cmentarz żydowski z XVI wieku odkryli w środę archeolodzy przy ulicy Seegasse, w IX dzielnicy Wiednia Alsergrund. Cenne macewy zdemontowali i ukryli z narażeniem życia przed nazistami w 1943 roku przedstawiciele społeczności żydowskiej. Cenne płyty nagrobne znajdowały się metr pod powierzchnią ziemi. Ułożono je warstwami przedzielonymi ziemią. Wstępne datowanie pierwszych 20 odkrytych macew wskazuje, że liczą sobie ponad 500 lat. Zachowały się w nienaruszonym stanie, widoczne są na nich inskrypcje i motywy dekoracyjne.
Macewy odkryto podczas prowadzonych od 2004 roku prac renowacyjnych na istniejącym, niewielkim cmentarzu żydowskim przy Seegasse, który ma powierzchnię 2000 metrów kwadratowych i obecnie znajduje się w obszernym podwórzu domu seniora. Nowe odkrycie pozwoliło ustalić, że w tym miejscu znajdowała się jeszcze starsza żydowska nekropolia z XVI wieku.
Radny Wiednia Andreas Mailath-Pokorny powiedział dziennikarzom, że archeolodzy dotarli do starych map Wiednia z 1917 roku, z których wynika, że na terenie cmentarza powinno znajdować się w sumie 800 macew. Wstępne badania gruntu wykryły na razie 198 płyt zakopanych pod murem cmentarza i 237 na jego terenie.
„Z ustnych przekazów wynika, że te historyczne artefakty zawdzięczają ocalenie żydowskiej mniejszości, która z narażeniem życia zdemontowała je i ukryła pod ziemią, by zapobiec ich dewastacji i wykorzystaniu przez nazistów jako budulca” – powiedziała historyk Tina Walzer.
„To imponujące znalezisko można porównać z najstarszym zachowanym cmentarzem żydowskim w praskiej dzielnicy Josefov. Z pewnością jest to sensacja archeologiczna na skalę europejską, która świadczy o burzliwej i tragicznej historii mniejszości żydowskiej w Wiedniu” – powiedział przewodniczący wiedeńskiej Żydowskiej Gminy Wyznaniowej (IKG) Oskar Deutsch. Cmentarz w czeskiej Pradze jest najstarszą znaną nekropolią żydowską w Europie.
Po renowacji płyty nagrobne zostaną najprawdopodobniej udostępnione publiczności. Zakończenie prac przewidziano na 2018 rok.
Przed Anschlussem Austrii do Niemiec w 1938 roku w Wiedniu żyło ponad 185 tys. Żydów. 65 tys. deportowano do hitlerowskich obozów zagłady, przeżyło tylko ok. 2000. Do 1946 roku w Austrii pozostało ok. 25 tys. Żydów, z czego większość później emigrowała. Obecnie w całym kraju żyje ok. 15 tys. Żydów, przede wszystkim w Wiedniu.
Andrzej Niewiadowski (PAP)
adn/ akl/ kar/
