Ołtarz Wita Stwosza w kościele Mariackim w Krakowie. Fot. PAP/J. Bednarczyk
Parafia mariacka w Krakowie ogłosiła konkurs na kompleksowe prace badawcze i konserwatorskie ołtarza Wita Stwosza - jednego z najwspanialszych gotyckich zabytków w Polsce. Działania te planowane są na kilka najbliższych lat, a powinny się rozpocząć jeszcze w tym roku.
Konkurs będzie złożony z trzech etapów i jest adresowany do wykonawców, których dotychczasowe osiągnięcia - jak podkreśla parafia - dają gwarancję najwyższych standardów i ciągłości prac przy obiekcie. Zainteresowani powinni złożyć dokumenty do 20 kwietnia.
„Wybór solidnego wykonawcy, który ma doświadczenie w badaniu i konserwacji dzieł sztuki tej klasy, to dla nas najważniejsze zadanie w tym roku. Mamy nadzieję, że w trzecim lub czwartym kwartale uda się rozpocząć prace przy zwieńczeniu ołtarza” – powiedział w środę PAP proboszcz parafii mariackiej ks. infułat Dariusz Raś.
W tym roku w związku z tymi pracami nie przewiduje się przysłonięcia ołtarza ani zamknięcia prezbiterium kościoła.
Spośród podmiotów, które staną do konkursu komisja wyłoni najpierw te, które spełniają wymagania merytoryczne: mają odpowiednie doświadczenie przy konserwacji wielkoformatowych obiektów wpisanych do rejestru zabytków i multidyscyplinarny zespół specjalistów, którzy zajmowali się już konserwacją gotyckich drewnianych, polichromowanych i złoconych rzeźb oraz konserwacją obrazów bądź malowideł na podłożu drewnianym.
W drugim etapie konkursu oceniana będzie koncepcja konserwacji ołtarza Wita Stwosza, a w trzecim etapie o wyborze wykonawcy zdecyduje cena. W komisji konkursowej będą przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, miasta, archidiecezji krakowskiej, Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków, SKOZK oraz parafii.
Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Krakowie, prawny opiekun i właściciel zabytku, na prace przy ołtarzu ma w tym roku 500 tys. zł: 450 tys. zł dotacji przyznanej przez SKOZK z Narodowego Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa i 50 tys. zł ze środków własnych. Parafia zabiegała także o milion złotych na ten cel z ministerstwa kultury, ale środków nie uzyskała, nawet po odwołaniu od pierwszej, niekorzystnej dla siebie decyzji.
W 2012 r. przeprowadzone zostały wstępne badania i ocena stanu zachowania ołtarza. Specjaliści stwierdzili wówczas, że konstrukcja nośna ołtarza oraz stan zachowania drewna są dobre, a od czasu ostatnich prac w latach 80. i 90. XX wieku nie nastąpiły żadne dodatkowe ubytki form rzeźbiarskich. Nie oznacza to, że arcydzieło gotyckiej rzeźby nie wymaga zabiegów konserwatorskich. Te jednak muszą zostać poprzedzone dodatkowymi badaniami. Dokumentacja sporządzona trzy lata temu ma być pomocna dla uczestników konkursu w drugim jego etapie.
Ołtarz Wita Stwosza powstał w latach 1477-1489. Jego konstrukcja jest wykonana z drewna dębowego, rzeźby - z drewna lipowego. W centralnej części ołtarza artysta przedstawił scenę Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny w otoczeniu apostołów, a nad nią - scenę Wniebowzięcia. Na ruchomych skrzydłach ołtarza zobaczyć można m.in. Zwiastowanie, Hołd Trzech Króli, Zesłanie Ducha Świętego, a po ich zamknięciu - płaskorzeźby nawiązujące do wydarzeń z życia Marii i Chrystusa.
W czasie II wojny światowej ołtarz został zrabowany przez Niemców i wywieziony z Polski. Odnaleziono go po wojnie w Norymberdze. Do Bazyliki Mariackiej wrócił w 1957 r. Po wojnie ołtarz tylko raz był poddawany gruntownej konserwacji w latach 1946-50, w latach 80. i w 1999 r. oczyszczono jedynie jego powierzchnię z zabrudzeń i przeprowadzono prace zabezpieczające.(PAP)
wos/ par/
