Portret Stanisława Augusta Poniatowskiego. Fot. PAP/CAF/reprodukcja
14 października przypada Dzień Edukacji Narodowej - święto nauczycieli, wychowawców, pedagogów. Obchodzony jest w rocznicę powstania w 1773 r. Komisji Edukacji Narodowej - pierwszego w Europie ministerstwa oświaty - która zajęła się reformowaniem szkolnictwa w Polsce.
Z okazji święta w poniedziałek po południu w Kancelarii Premiera wręczone będą pracownikom oświaty: nauczycielom i pedagogom, odznaczenia państwowe oraz Medale Komisji Edukacji Narodowej, będące najwyższym odznaczeniem przyznawanym przez ministra edukacji. Tradycyjnie wręczane będą też dyplomy honorowego tytułu profesora oświaty wybranym nauczycielom - mistrzom w zawodzie.
Komisja Edukacji Narodowej (pełna nazwa: Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca) - była pierwszym w świecie ministerstwem oświaty i o wiele lat wyprzedziła podobne rozwiązania w innych państwach. Powołana została przez Sejm Rozbiorowy 14 października 1773 r. na wniosek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Wcześniej - w południe - na Zamku Królewskim w Warszawie odbędzie się zaś uroczysta gala finałowa konkursu "Nauczyciel Roku". Celem tego konkursu jest uhonorowanie nauczycieli cenionych przez uczniów, rodziców, społeczności lokalne i organizacje pozarządowe. Przy ocenie nauczycieli brane są pod uwagę ich sukcesy - np. liczba laureatów olimpiad, odsetek absolwentów przystępujących do matury i zdających ją, a także pomoc uczniom w sytuacjach dla nich trudnych, czy zaangażowanie na rzecz środowiska i społeczności lokalnej.
Minister edukacji Krystyna Szumilas weźmie udział także w spotkaniu z nauczycielami, uczniami, rodzicami w warszawskiej Szkole Podstawowej nr 26 im. Mirosława Biernackiego.
Komisja Edukacji Narodowej (pełna nazwa: Komisja nad Edukacją Młodzi Szlacheckiej Dozór Mająca) - była pierwszym w świecie ministerstwem oświaty i o wiele lat wyprzedziła podobne rozwiązania w innych państwach. Powołana została przez Sejm Rozbiorowy 14 października 1773 r. na wniosek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.
Działała w latach 1773-1794. Stworzyła nowoczesną strukturę organizacyjną oświaty - od szkół elementarnych poprzez gimnazja aż do wyższych uczelni. Reforma objęła programy nauczania, do których wprowadzono elementy nauk przyrodniczych, historii i geografii Polski, naukę języka ojczystego, wychowanie obywatelskie.
Komisja powołała Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, które zajęło się przygotowywaniem podręczników. Zamawiano je u wybitnych uczonych polskich oraz tłumaczono najlepsze opracowania zagraniczne. Komisja uregulowała również podstawy prawne zawodu nauczycielskiego oraz stworzyła pierwsze szkoły kształcące pedagogów.
Zreorganizowane zostały też akademie: krakowska i wileńska. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie przemianowany na Szkołę Główną Koronną stał się nowoczesną uczelnią. Wysoką rangę zdobył uniwersytet wileński. Przemianowany na Szkołę Główną Wielkiego Księstwa Litewskiego stał się ważnym ośrodkiem nauk przyrodniczych i astronomii. Komisja zamierzała też powołać Królewski uniwersytet w Warszawie - jego zalążkiem była utworzona w 1789 r. Szkoła Anatomii i Chirurgii.
Kres działaniom Komisji Edukacji Narodowej położyła utrata niepodległości Polski, ale wiele rozwiązań wprowadzonych przez nią miało kontynuację.
Dzień Edukacji Narodowej wprowadzono w 1982 r., w miejsce obchodzonego wcześniej Dnia Nauczyciela. (PAP)
dsr/ ls/
