XVI wieczna drewniana cerkiew w miejscowości Gorajec w gminie Cieszanów. Fot. PAP/W. Pacewicz
Ministrowie kultury Polski i Ukrainy chcą, aby zabytkowe drewniane cerkwie w polskim i ukraińskim regionie Karpat trafiły na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO - poinformowało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wniosek w tej sprawie jest już gotowy.
Minister kultury i dziedzictwa narodowego Bogdan Zdrojewski przekazał wniosek ministrowi kultury Ukrainy Mykhailo Kulunyakowi. Jednocześnie poprosił - zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami oraz obowiązującymi procedurami - o formalne złożenie dokumentu do Centrum Światowego Dziedzictwa UNESCO w Paryżu.
Najstarsze zachowane drewniane cerkwie w obszarze polskich i ukraińskich Karpat pochodzą z przełomu XV i XVI wieku. O ich wyjątkowości świadczy m.in. różnorodność stylistyki i formy, stanowiąca jednocześnie powiązaną ze sobą spójną całość. Świątynie te są zachowane w historycznej postaci. To właśnie drewniane budownictwo sakralne stało się wyznacznikiem odmienności kulturowej polskich i ukraińskich Karpat.
Wspólny wniosek Polski i Ukrainy ma być złożony do końca stycznia br., tak by UNESCO rozpoczęło procedurę wpisania cerkwi na listę jeszcze w 2012 r. - poinformowało w poniedziałek PAP ministerstwo kultury.
Wniosek dotyczy 16 obiektów. Osiem z nich znajduje się w Polsce. Są to: Cerkiew św. Paraskiewy w Radużu (woj. podkarpackie), Cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu (woj. podkarpackie), Cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku (woj. podkarpackie), Cerkiew św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku (woj. małopolskie), Cerkiew Opieki Bogurodzicy w Owczarach - dawniej Rychwałdzie (woj. małopolskie), Cerkiew św. Paraskiewy w Kwiatoniu (woj. małopolskie), Cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych (woj. małopolskie)i Cerkiew św. Michała Archanioła w Turzańsku (woj. podkarpackie).
Osiem cerkwi po ukraińskiej stronie granicy to: Cerkiew Zesłania Ducha Świętego w Potyliczu (obwód lwowski), Cerkiew św. Ducha w Rohatyniu (obwód iwanofrankowski), Cerkiew św. Jerzego w Drohobyczu (obwód lwowski), Cerkiew św. Trójcy w Żółkwi (obwód lwowski), Cerkiew Narodzenia Theotokos w Werbiążu Niżnym (obwód iwanofrankowski), Cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego w Jasinie (obwód zakarpacki), Cerkiew św. Michała Archanioła w Użoku (obwód zakarpacki), Cerkiew św. Dymitra w Matkowie (obwód lwowski).
"Pierwszym etapem procedury jest analiza formalna wniosku przez ekspertów komitetu UNESCO. Po uzyskaniu pozytywnej opinii wniosek podlega analizie merytorycznej. Tym samym jest to kolejny etap prac w ramach wpisu cerkwi na listę UNESCO. Analizie merytorycznej towarzyszy wizytacja eksperta na miejscu. Jeżeli ekspert pozytywnie zaopiniuje wniosek wówczas jest on tematem obrad walnego zgromadzenia komitetu UNESCO" - podkreśla resort kultury.
Najstarsze zachowane drewniane cerkwie w obszarze polskich i ukraińskich Karpat pochodzą z przełomu XV i XVI wieku. O ich wyjątkowości świadczy m.in. różnorodność stylistyki i formy, stanowiąca jednocześnie powiązaną ze sobą spójną całość. Świątynie te są zachowane w historycznej postaci. To właśnie drewniane budownictwo sakralne stało się wyznacznikiem odmienności kulturowej polskich i ukraińskich Karpat.
Lista Światowego Dziedzictwa zawiera spis obiektów objętych szczególną ochroną UNESCO ze względu na ich unikatową wartość kulturową bądź przyrodniczą. Obecnie znajduje się na niej 936 obiektów z 153 krajów, w tym 13 z Polski.
Są to: Stare Miasto w Krakowie, Zabytkowa Kopalnia Soli w Wieliczce, Niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny i zagłady Auschwitz-Birkenau, Puszcza Białowieska (wspólnie z Białorusią), Stare Miasto w Warszawie, Stare Miasto w Zamościu, średniowieczny zespół miejski w Toruniu, zamek krzyżacki w Malborku, Kalwaria Zebrzydowska, Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy, drewniane kościoły południowej Małopolski (Binarowa, Blizne, Dębno Podhalańskie, Haczów, Lipnica Murowana, Sękowa), Park Mużakowski (wspólnie z Niemcami) oraz Hala Stulecia we Wrocławiu. (PAP)
dsr/ nno/ abe/
