Tłumacz literatury polskiej i rosyjskiej na język niemiecki Karl Dedecius przekaże Uniwersytetowi Europejskiemu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą (Niemcy) swoje archiwum osobiste. Ceremonia powołania Fundacji „Archiwum Literackie Karla Dedeciusa”, która będzie opiekować się zbiorami, odbędzie się 28 listopada br.
Jak poinformowała PAP Ewa Bielewicz-Polakowska z Collegium Polonicum w Słubicach, liczący sobie 92 lata fundator przekaże Uniwersytetowi również prawa autorskie do swojego dorobku literackiego, który obejmuje około 200 publikacji książkowych.
Ponadto nowa Fundacja wraz z Fundacją Roberta Boscha oraz Niemieckim Instytutem Kultury Polskiej w Darmstadt, będzie odtąd współorganizatorem konkursu o – przyznawaną co dwa lata – Nagrodę im. Karla Dedeciusa dla tłumaczy polsko-niemieckich.
Karl Dedecius przez ponad 60 lat przekładał klasyków polskiej i rosyjskiej literatury na język niemiecki. Wydał wiele prac teoretycznych z zakresu literaturoznawstwa krajów słowiańskich i teorii tłumaczenia. „Bez niego lwia część polskiej i rosyjskiej literatury pozostałaby całkowicie nieznana czytelnikowi z Niemiec, Austrii czy Szwajcarii. Powoływana obecnie Fundacja +Archiwum Literackie Karla Dedeciusa+ przejmie wkrótce drugą część archiwum osobistego translatora” - powiedziała Bielewicz-Polakowska.
Karl Dedecius przez ponad 60 lat przekładał klasyków polskiej i rosyjskiej literatury na język niemiecki. Wydał wiele prac teoretycznych z zakresu literaturoznawstwa krajów słowiańskich i teorii tłumaczenia.
Karla Dedeciusa wiele łączy z frankfurcką uczelnią - w 1999 roku został on pierwszym laureatem Nagrody Viadriny. Dwa lata temu Uniwersytet Europejski i Collegium Polonicum podjęły się organizacji obchodów jego 90. urodzin. Podczas uroczystości został nadany mu tytuł doktora honoris causa Viadriny.
Część pierwsza spuścizny tłumacza przejęta została w 2001 roku. Wtedy też otwarte zostało, umiejscowione w słubickim Collegium Polonicum, Archiwum Karla Dedeciusa, którego głównym zadaniem jest opieka nad dokumentami wytworzonymi przez patrona.
Karl Dedecius urodził się 20 maja 1921 r. w Łodzi w rodzinie niemieckiej, która przywędrowała do Polski z Sudetów i ze Szwabii. W domu mówiono po niemiecku, polskiego przyszły tłumacz Miłosza i Różewicza uczył się w szkołach m.in. w Gimnazjum im. Stefana Żeromskiego, gdzie uczęszczali zarówno Polacy jak i Niemcy oraz Żydzi. W gimnazjum Dedecius po raz pierwszy zabrał się za tłumaczenia - przekładał na niemiecki łacińskie wiersze Jana Kochanowskiego.
Maturę zdawał w maju 1939 roku, wiadomość o wybuchu wojny zastała go podczas budowania umocnień na granicy polsko-niemieckiej pod Łomżą w polskim ochotniczym hufcu pracy. Rodzina Dedeciusów nie należała do zwolenników nazizmu, ojciec odmówił wstąpienia do NSDAP, jednak utrzymanie pracy urzędnika wymagało zmiany obywatelstwa. Gdy Karl wrócił do Łodzi cała rodzina była już volksdeutschami Trzeciej Rzeszy. Pod koniec 1940 roku powołano go do wojska, w lecie 1942 roku jego jednostka została skierowana na rosyjski front pod Stalingradem.
Udało mu się przeżyć, trafił do radzieckiej niewoli. W latach 1943-49 przenoszono go z obozu do obozu, jedyną jaśniejszą stroną tego okresu pozostaje we wspomnieniach Dedeciusa nauka rosyjskiego i pierwsze próby przekładów na niemiecki wierszy Puszkina i Lermontowa.
Karl Dedecius wydał kilkadziesiąt antologii i tomów tłumaczeń indywidualnych pisarzy. Jest edytorem 15-tomowej serii Polnische Bibliothek (Biblioteka Polska) obejmującej literaturę polską od średniowiecza po współczesność. Tłumaczył wiersze ponad 300 poetów i prozaików w tym Mickiewicza, Miłosza, Szymborską, Różewicza, Leca, Herberta, Wojtyłę. Za swoje dzieło życia uważa 7-tomową "Panoramę literatury polskiej XX wieku".
W 1979 roku założył Niemiecki Instytut Kultury Polskiej w Darmstadt. Funkcję jego dyrektora pełnił do 1997 roku. Do jego głównych dzieł zaliczają się m.in. 50-tomowa „Biblioteka Polska”, ukazująca się w latach 1982-2000 w Wydawnictwie Suhrkampa oraz wydawana w okresie od 1996 do 2000 r. „Panorama Literatury Polskiej XX wieku”, na którą składa się siedem obszernych tomów.
Gośćmi honorowymi gali związanej z powołaniem Fundacji „Archiwum Literackie Karla Dedeciusa” będą m.in. Karl Dedecius oraz dyrektor Fundacji im. Roberta Boscha Joachim Rogall. Uroczystość odbędzie się w czwartek (28 listopada br.) w Logensaal Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie nad Odrą. (PAP)
mmd/ ls/
