Andrzej Wajda. Fot. PAP/R. Pietruszka
30 filmów odnoszących się do historii oraz do czasów współczesnych, w tym nagrodzoną Oscarem "Panią spod szóstki", obejrzeć można na 10. festiwalu "Żydowskie Motywy" w Warszawie. Seanse rozpoczną się we wtorek. Gościem honorowym imprezy będzie Andrzej Wajda.
"Poprzez sztukę staramy się przełamywać stereotypy i przyczyniać do poszerzania horyzontów naszej publiczności" - podkreśla organizujące festiwal Stowarzyszenie Żydowskie Motywy.
Jednym z członków Rady Programowej stowarzyszenia jest Andrzej Wajda. Podczas jubileuszowej edycji festiwalu przypomniane będą cztery filmy Wajdy podejmujące tematykę żydowską: "Samson" (1961), "Korczak" (1990), "Wielki Tydzień" (1995) i "Wyrok na Franciszka Kłosa" (2000). 23 kwietnia w kinie Muranów odbędzie się spotkanie z reżyserem.
"Samson", adaptacja powieści Kazimierza Brandysa, to psychologiczny dramat wojenny o młodym Żydzie, który podczas II wojny przechodzi w okupowanej Warszawie gehennę skazanego na zagładę narodu. Jakub żyje w getcie. Po śmierci matki ucieka i znajduje schronienie u kolejnych ludzi. Po pewnym czasie pragnie zerwać z izolacją. Chce wrócić do getta, ono już jednak nie istnieje.
Film "Korczak", z Wojciechem Pszoniakiem w roli głównej, jest wspomnieniem o wybitnym pedagogu, prekursorze walki o prawa dziecka i pisarzu, który zginął w obozie zagłady Treblinka razem z wychowankami prowadzonego przez siebie Domu Sierot.
Jednym z członków Rady Programowej stowarzyszenia jest Andrzej Wajda. Podczas jubileuszowej edycji festiwalu przypomniane będą cztery filmy Wajdy podejmujące tematykę żydowską: "Samson" (1961), "Korczak" (1990), "Wielki Tydzień" (1995) i "Wyrok na Franciszka Kłosa" (2000). 23 kwietnia w kinie Muranów odbędzie się spotkanie z reżyserem.
"Wielki tydzień" Wajda zrealizował na podstawie opowiadania Jerzego Andrzejewskiego, nad którym pracę pisarz rozpoczął wiosną 1943 r. po wybuchu powstania w warszawskim getcie. Film opowiada o Żydówce ukrywającej się w mieszkaniu byłego narzeczonego i o reakcjach mieszkańców kamienicy na obecność tej kobiety.
"Wyrok na Franciszka Kłosa", wstrząsające studium kolaboracji, jest adaptacją powieści Stanisława Rembeka. Na portalu łódzkiej szkoły filmowej Filmpolski.pl tak opisano obraz Wajdy: "Poruszająca historia małomiasteczkowego granatowego policjanta, świetnie zagranego przez Mirosława Bakę".
10. Międzynarodowy Festiwal Filmowy "Żydowskie Motywy" potrwa do 27 kwietnia. Projekcje, na które wstęp jest bezpłatny, będą odbywać się w kinie Muranów.
"Jednym z najbardziej wzruszających filmów" w programie oraz "jedną z najbardziej inspirujących, podnoszących na duchu historii" jest - jak podkreślono - "Pani spod szóstki" (oryg. "The Lady in Number 6: Music Saved My Life", 2013), nagrodzona tegorocznym Oscarem w kategorii krótkometrażowy dokument.
Film, będący wspólną produkcją USA, Kanady i Wielkiej Brytanii, wyreżyserował Malcolm Clarke. Bohaterką opowieści jest Alice Herz-Sommer, uważana za najstarszą osobę, która przeżyła Holokaust. Herz-Sommer zmarła w lutym tego roku w Wielkiej Brytanii, w wieku 110 lat.
"Alice Herz-Sommer każdego dnia ćwiczyła grę na fortepianie przez dwie i pół godziny. (...) Swoje długie życie przypisywała nie +dobrym genom+, ale +dobrej muzyce+. Pozytywny, optymistyczny ogląd świata oraz głębokie przekonanie o zasadniczej dobroci rodzaju ludzkiego utrzymywało Alice Herz-Sommer przy życiu przez ponad stulecie" - piszą o bohaterce filmu organizatorzy festiwalu.
Historię wyjątkowej kobiety przedstawia również, nakręcony przez węgierską reżyserkę Dianę Groo, dokument "Regina" (Wlk. Brytania/Węgry/Niemcy, 2013). Groo przypomina w nim losy Reginy Jonas (1902-1944), pierwszej w historii kobiety, która została rabinem. Jonas urodziła się w Berlinie, dorastała na jego biednych przedmieściach, w żydowskiej rodzinie. W 1935 r. została wyświęcona na rabina. W czasie koszmaru II wojny światowej głęboka, inspirująca religijność Jonas była źródłem nadziei i odwagi dla prześladowanych niemieckich Żydów. W wieku 42 lat Regina Jonas została zamordowana w Auschwitz.
Oprócz seansów w Muranowie, organizowane będą - w Muzeum Historii Żydów Polskich - debaty, powiązane tematycznie z pokazywanymi filmami.
O wybitnych amerykańskich muzykach pochodzenia żydowskiego opowiada z kolei dokument "Żydowska spuścizna na Broadwayu" (USA, 2013). Irving Berlin (właśc. Israel Isidore Beilin), George Gershwin (właśc. Jacob Gershowitz) i Leonard Bernstein - to niektórzy z bohaterów tego filmu. Jak przypomina reżyser Michael Kantor, przez ponad pięć dekad piosenki z amerykańskich musicali tworzone były niemal wyłącznie przez amerykańskich Żydów.
W programie festiwalu "Żydowskie Motywy" znalazły się też, zwyczajowo, produkcje poświęcone życiu mieszkańców współczesnego Izraela, wśród nich dwie fabuły: krótkometrażowy film "Myślę o Auschwitz" (Izrael/Polska/Wlk. Brytania, reż. Assaf Machnes, 2013) oraz pełnometrażowy dramat "W ciemno" (Izrael/Palestyna/USA, reż. Michael Mayer, 2012).
W "Myślę o Auschwitz" izraelski nastolatek Roy przyjeżdża do Polski ze szkolną wycieczką, by zwiedzać obozy zagłady i miejsca pamięci. Wspominanie Holokaustu nie jest jednak dla Roya jedynym celem podróży. Chłopak interesuje się koleżanką z klasy.
Dramat "W ciemno" to historia mężczyzn angażujących się w na pozór zakazany miłosny związek. Tło dla niej stanowi konflikt izraelsko-palestyński. Młodzi bohaterowie, Palestyńczyk i Żyd, zakochują się w sobie. Roy to izraelski prawnik, dziedzic rodzinnej fortuny. Nimer, student psychologii, pochodzi z niższych warstw społecznych. Dzielą ich wyznanie, język, polityka oraz status materialny.
Oprócz seansów w Muranowie, organizowane będą - w Muzeum Historii Żydów Polskich - debaty, powiązane tematycznie z pokazywanymi filmami.
Szczegółowe informacje o programie 10. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego "Żydowskie Motywy" dostępne są na stronie www.jewishmotifs.org.pl. (PAP)
jp/ mlu/
