Epitafium gen. Bontemps. Źródło: Muzeum Mazowieckie w Płocku
W Muzeum Mazowieckim w Płocku otwarto we wtorek wystawę poświęconą gen. Piotrowi Bontemps (1777-1840), żołnierzowi armii napoleońskiej i uczestnikowi Powstania Listopadowego, którego szczątki, a także jego małżonki, odnaleziono w tym mieście w 2013 r.
Według attaché obrony ambasady Francji w Polsce płk. Rolanda Delawarde'a, „postać gen. Bontemps uosabia jedność między Polską i Francją”. Rodzina Bontemps, której członkowie mieszkają obecnie w Gdańsku i Warszawie, w XIX wieku była właścicielem majątku Gulczewo, sąsiadującego z Imielnicą, obecnie peryferyjną dzielnicą Płocka.
Jak powiedział komisarz wystawy, zastępca dyrektora płockiego Muzeum Mazowieckiego, dr Tomasz Kordala, ekspozycja „Zapomniany generał Wojska Polskiego Piotr Bontemps” ma na celu przypomnienie tej niezwykłej postaci, wielkiego żołnierza, ziemianina na tle burzliwych wydarzeń przełomu XVIII i XIX wieku.
„Życie Piotra Bontemps trwało 63 lata. Pomiędzy datami jego urodzin i tragicznej śmierci zamyka się epoka pełna wojen, rewolucji, burz i zamętu, w których człowiekowi, jako jednostce, trudno było się odnaleźć, trudno było dokonywać właściwych, trafnych, życiowych wyborów. W tym czasie zmieniła się całkowicie sytuacja polityczna Europy” - przypomniał dr Kordala.
Jak powiedział komisarz wystawy, zastępca dyrektora płockiego Muzeum Mazowieckiego, dr Tomasz Kordala, ekspozycja „Zapomniany generał Wojska Polskiego Piotr Bontemps” ma na celu przypomnienie tej niezwykłej postaci, wielkiego żołnierza, ziemianina na tle burzliwych wydarzeń przełomu XVIII i XIX wieku.
Na wystawie prezentowane są zabytkowe artefakty znalezione w 2013 r. w trakcie archeologicznych poszukiwań pierwotnego miejsca pochówku gen. Bontemps i jego żony. Są to m.in. medaliki, fragmenty różańców, monety, a także okucia trumien i szczątki tkanin. Jest też niewielki krucyfiks, który spoczywał na piersi zmarłego. Na ekspozycji znajdują się również dokumenty związane z życiem gen. Bontemps i militaria z początku XIX w. Specjalnie opracowane plansze przypominają zasługi gen. Bontemps dla armii Księstwa Warszawskiego i Królestwa Kongresowego.
Szczątki małżonków Bontemps, Piotra i Róży z domu Monfreull (1787-1853), zostały odnalezione w 2013 r., podczas prac archeologicznych w dzielnicy Płocka - Imielnicy, w zasypanej krypcie nieistniejącego już kościoła św. Jakuba Apostoła, który został rozebrany w 1935 r. W sierpniu 2014 r. w obecnie istniejącym tam kościele Najświętszego Serca Jezusowego odbył się ponowny pochówek obojga.
„Gen. Bontemps był znaczącą postacią w polsko-francuskiej historii. Brał udział w wielkich bitwach, podczas których dowiódł swego męstwa i odwagi. Potwierdzają to jego odznaczenia. Jako jeden z niewielu francuskich generałów został wyróżniony Krzyżem Oficerskim Legii Honorowej oraz Krzyżem Złotym Orderu Virtuti Militari” - powiedział podczas otwarcia wystawy płk Delawarde. Przypomniał, że w czasie bitwy pod Berezyną gen. Bontemps przyczynił się do uratowania korpusu polskiej artylerii, a w czasie Powstania Listopadowego organizował produkcję prochu strzelniczego i broni. „Postać tego generała dowodzi, że Polska i Francja od wieków są militarnymi sojusznikami” - podkreślił płk Delawarde.
Wnuczka gen. Bontemps w szóstym pokoleniu Maria Bontemps-Gracz przekazała płockiemu Muzeum Mazowieckiemu jedną z niewielu zachowanych pamiątek rodzinnych, porcelanowy zegar. „Zachowana pieczołowicie historia Piotra, akty prawne, portrety, odznaczenia, a przede wszystkim duży zbiór jego korespondencji z księciem Józefem Poniatowskim znajdowała się w warszawskim mieszkaniu rodziny. Po Powstaniu Warszawskim prawdopodobnie mieszkanie ograbiono, a następnie kamienicę podpalono. Nic nie ocalało” - wspominała Bontemps-Gracz. Przyznała, że wystawa w płockim muzeum jest dla niej oraz potomków Piotra i Róży Bontemps kolejnym wzruszającym spotkaniem z antenatami i okruchami wspólnej, rodzinnej historii.
Piotr Bontemps przybył z Francji na ziemie polskie po utworzeniu Księstwa Warszawskiego. Będąc jeszcze kapitanem armii Napoleona I, organizował manufaktury produkujące broń, a także proch armatni. Brał udział w wojnie 1809 r., walcząc z Austriakami pod Sandomierzem, a w 1812 r. uczestniczył w wyprawie na Rosję. Uczestniczył też w Bitwie Narodów pod Lipskiem w 1813 r. Bontemps był odznaczony dwukrotnie Legią Honorową oraz Orderem Virtuti Militari.
Po upadku Napoleona I osiedlił się na stałe w Królestwie Polskim i ożenił. Jego osobą zainteresował się Wielki Książę Konstanty, powierzając mu m.in. nadzór arsenału w Warszawie. W 1830 r. Bontemps uczestniczył w Powstaniu Listopadowym. Współpracując z władzami powstańczymi, brał udział w fortyfikowaniu Warszawy. Po upadku powstania Bontemps został zesłany do Rosji. Złożył przysięgę carowi. Został awansowany na generała brygady. W tym czasie pracował przy testowaniu pocisków artyleryjskich. Zginął podczas jednej z takich prób w 1840 r. w Petersburgu. Żona sprowadziła jego ciało do rodzinnego majątku pod Płockiem.
Gdy zmarła w 1853 r., spoczęła obok męża w krypcie ówczesnego kościoła św. Jakuba Apostoła w Imielnicy. Kiedy w 1935 r. rozbierano kościół, na chwilę odsłonięto wejście do krypty - na trumnie Piotra Bontemps spoczywały generalskie epolety.
Wystawa „Zapomniany generał Wojska Polskiego Piotr Bontemps” przygotowana w ramach obchodów 195. rocznicy utworzenia Muzeum Mazowieckiego w Płocku, czynna tam będzie do 3 lipca.(PAP)
mb/ mhr/
