Bunt społeczeństwa przeciwko władzy w czasach PRL-u to wiodący temat nowej wystawy, którą od poniedziałku można oglądać w Muzeum Sztuki Współczesnej w Radomiu. Wśród prezentowanych prac znajdują się m.in. dzieła Edwarda Dwurnika, Leszka Sobockiego, Jerzego Beresia.
Na wystawie znalazło się 90 prac pochodzących z kolekcji radomskiego muzeum. Jedna trzecia z zaprezentowanych dzieł to prace Edwarda Dwurnika (ur. 1943). Jest wśród nich m.in. obraz odnoszący się do protestu robotniczego w czerwcu 1976 r. w Radomiu. Namalowana trzy lata później praca stanowi groteskową wizję stłumienia protestów przez ZOMO. Obraz wchodzi w skład stworzonego przez Dwurnika cyklu „Podróże autostopem”.
Do Czerwca’76 nawiązywali także inni artyści, których prace znajdują się w radomskiej kolekcji, m.in. Jerzy Bereś (1930-2012). „W rzeźbie „Wahadło” z 1976 r. artysta ukazał te wydarzenia czerwcowe jako wybór między chlebem a kamieniem” – tłumaczy kurator wystawy Mieczysław Szewczuk.
Na wystawie w Radomiu znajdują się także prace, które przywołują inne odruchy buntu społecznego przeciw komunistycznej władzy, m.in. w latach 1968, 1970, 1980-81. Do marca '68 nawiązują na przykład rysunki Zbyluta Grzywacza (1939-2004) – przedstawiające przemawiającego Władysława Gomułkę i bitą, leżącą na ulicy w Krakowie, dziewczynę.
Symbolem wydarzeń na Wybrzeżu w 1970 r. jest scena niesienia na drzwiach zabitego 18-latka Zbyszka Godlewskiego, który został zastrzelony przez żołnierzy, w drodze do pracy w stoczni. Pojawiła się ona w cyklu linorytów Leszka Sobockiego (ur. 1934) „Drzwi polskie” z 1982 r. Do lat 1980-81 odnoszą się m.in. rysunki Jacka Waltosia (ur. 1938) „Po obu stronach bramy” z robotnikami klęczącymi przy bramie stoczni gdańskiej, czy rysunki Dwurnika z cyklu „Robotnicy”.
Stan wojenny i późniejsze lata 80. reprezentują m.in. obraz Jacka Waltosia „Nocna wizyta. Pojmanie" (1981/82), którą stanowi metaforyczne ukazanie internowania. Są też obrazy Krystyny Brzechwy (ur. 1928), m.in. „Pieta”, poświęcone zamordowanemu ks. Jerzemu Popiełuszce. Na wystawie w Radomiu można zobaczyć też dzieła, które powstały po 1989 r., a upamiętniają ofiary komunistycznego reżimu, np. obrazy Dwurnika z cyklu „Od Grudnia do Czerwca”, poświęcone 93 osobom zabitym po wprowadzeniu stanu wojennego.
Wystawa „O polskich buntach w czasach PRL-u w sztuce Edwarda Dwurnika i trzydziestu innych artystów” czynna będzie do 14 czerwca. Ekspozycja towarzyszy odbywającemu się w Radomiu od poniedziałku do piątku VII Festiwalowi Filozofii „Okna” im. prof. Leszka Kołakowskiego. W ramach imprezy zaplanowana jest m.in. debata filozoficzna z udziałem filozofów: prof. Barbary Markiewicz, prof. Tomasza Wiśniewskiego, Agnieszki Kołakowskiej oraz laureatów Ogólnopolskiej Olimpiady Filozoficznej.(PAP)
ilp/ mhr/
