Jedna z wizyt Reichsfuhrera SS Heinricha Himmlera w KL Auschwitz. Fot. NAC
Konferencja prasowa odbędzie się 3 IV o godz. 12:30 w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” im. Janusza Kurtyki (ul. Marszałkowska 21/25 Warszawa). Wezmą w niej udział: zastępca Prezesa IPN Agnieszka Rudzińska, dr Guido Lammers (DFG), dr Christian Schaich (DFG), prof. Piotr Madajczyk (Instytut Studiów Politycznych PAN).
Od 2006 roku w Niemczech pokazywana jest wystawa „Nauka. Planowanie. Wypędzenia. Generalny Plan Wschodni narodowych socjalistów”, opisująca uwikłanie niemieckich naukowców w hitlerowską politykę na okupowanym wschodzie. W kwietniu trafi ona do Polski. Najpierw zostanie pokazana w Warszawie, a później w Lublinie, Wrocławiu, Poznaniu i Gdyni.
Głównym tematem wystawy jest Generalny Plan Wschodni (Generalplan Ost) – powstały w czasie II wojny światowej niemiecki projekt zaprowadzenia nowego ładu etnicznego w Europie Środkowo-Wschodniej. Przewidywał on osiedlenie w ciągu 25 lat pięciu milionów Niemców na zaanektowanej części Polski oraz w zachodniej części Związku Radzieckiego. Miliony mieszkających tam Słowian i Żydów miały zostać zniewolone, wypędzone albo wymordowane.
Swój udział w powstaniu Planu miała Niemiecka Wspólnota Badawcza – Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG), instytucja założona w 1920 roku jako „Wspólnota na rzecz ratowania nauki niemieckiej”. Podporządkowana hitlerowskiemu reżimowi DFG przeznaczyła na finansowanie Generalnego Planu Wschodniego znaczą część swego budżetu.
DFG pod koniec lat dziewięćdziesiątych zainicjowała krytyczny projekt badawczy o swojej historii. Jednym z jego efektów jest wystawa „Nauka. Planowanie. Wypędzenie. Generalny Plan Wschodni narodowych socjalistów”. Od 2006 roku została pokazana w 26 miastach Niemiec.
Obecny Prezydent DFG prof. Matthias Kleiner, informując 15 marca na konferencji prasowej o przyjeździe wystawy do Polski, powiedział, że pokazuje ona, „jak bliskie związki łączyły naukę i politykę w okresie Trzeciej Rzeszy. To przestroga dla współczesnych naukowców” – podkreślił. W ocenie zastępcy dyrektora BUiAD IPN Wojciecha Sawickiego, w Polsce stosunkowo niewiele wiadomo o uwikłaniu naukowców w Generalny Plan Wschodni. „Dowiemy się czegoś, czego do tej pory nie było w literaturze naukowej, a tym bardziej w popularnych publikacjach” – powiedział Sawicki.
Wystawa będzie czynna w Warszawie, w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” im. Janusza Kurtyki (ul. Marszałkowska 21/25) od 2 kwietnia do 13 maja. Później odwiedzi Lublin (30 maja – 1 lipca), Wrocław (6 lipca – 26 lipca), Poznań (31 lipca – 31 sierpnia) i Gdynię (5 września – 4 października).
Wystawę swoim patronatem objęli marszałek polskiego Sejmu Ewa Kopacz i przewodniczący niemieckiego Bundestagu Norbert Lammert. Uroczyste jej otwarcie nastąpi 17 kwietnia. Wstępem do otwarcia wystawy będzie międzynarodowa konferencja naukowa „Inżynieria społeczna w Europie Środkowej w XX wieku”, która odbędzie się w stołecznym Centrum Edukacyjnym IPN w dniach 2–4 kwietnia 2012. Jej organizatorami są Instytut Pamięci Narodowej, Niemiecka Wspólnota Badawcza, Niemiecki Instytut Historyczny w Warszawie oraz Polska Akademia Nauk wraz z Instytutem Studiów Politycznych PAN.
(IPN)
