Kierownik badań archeologicznych Marzenna Kasprzycka (P), z-ca Stołecznego Konserwatora Zabytków Michał Krasucki (2P), dyr. Muzeum Wojska Polskiego Adam Buława (L), wiceszef MON Wojciech Fałkowski (2L). Fot. PAP/P. Supernak
Pochówki co najmniej 80 osób, m.in. sprzed lat 30. XIX w. oraz z okresu drugiej wojny światowej, odkryto na Cytadeli Warszawskiej podczas budowy nowej siedziby Muzeum Wojska Polskiego. MON zapewnia, że na tym etapie odkrycie to nie opóźni inwestycji.
"Ludzkie szczątki na terenie Cytadeli Warszawskiej odkryto na początku października w trakcie budowy nowego wjazdu do planowanej siedziby Muzeum Wojska Polskiego" - poinformowała w środę w Muzeum Katyńskim w Warszawie Marzenna Kasprzycka, która kieruje badaniami archeologicznymi na terenie Cytadeli.
O znalezisku zawiadomiono żandarmerię, prokuraturę, a także biegłego antropologa, który ocenił, że odnalezione szczątki "nie leżą w ziemi dłużej niż 60 lat". Na czaszkach nie odkryto śladów po kulach ani innych narzędziach, które mogłyby spowodować zgon, dlatego pozwolono na kontynuację prac.
"Po kilku dniach dalszych prac przy murze obronnym odkryto kolejne duże skupisko kości ludzkich. W związku z tym prace zostały przerwane i konserwator stołeczny zalecił zmianę nadzoru archeologicznego na ratownicze badania wykopaliskowe" - podała Kasprzycka. Jak zaznaczyła, w miejscu znalezienia szczątków funkcjonował w XVII i XVIII wieku cmentarz ewangelicki, który ostatecznie został zniszczony podczas budowy Cytadeli.
"Po kilku dniach dalszych prac przy murze obronnym odkryto kolejne duże skupisko kości ludzkich. W związku z tym prace zostały przerwane i konserwator stołeczny zalecił zmianę nadzoru archeologicznego na ratownicze badania wykopaliskowe" - podała Marzenna Kasprzycka. Jak zaznaczyła, w miejscu znalezienia szczątków funkcjonował w XVII i XVIII wieku cmentarz ewangelicki, który ostatecznie został zniszczony podczas budowy Cytadeli.
W ocenie specjalistów, znalezione szczątki pochodzą najprawdopodobniej z tego cmentarza, a ponieważ znajdowały się one poniżej posadowienia muru obronnego, muszą pochodzić najpóźniej z początków XIX wieku, dokładnie sprzed lat 1832-34, kiedy zbudowano mur. Archeolodzy odkryli m.in. pozostałości trumien w postaci zbutwiałego drewna; były to grób dziecka i grób kobiety, w którym znaleziono medalik z wizerunkiem św. Teresy z Avili, wybity w 1622 r. w Rzymie.
Ponadto archeolodzy odkryli pięć grobów zbiorowych, które - jak oceniła Kasprzycka - również pochodzą sprzed 1834 r. To oznacza, że nie można ich wiązać z okresem funkcjonowania Cytadeli jako twierdzy i więzienia. "W jednym z tych grobów znaleziono dwa krzyżyki prawosławne, niestety żadnych innych przedmiotów w tych grobach nie było" - mówiła Kasprzycka.
Kolejnym znaleziskiem na terenie budowy Muzeum Wojska Polskiego był pojedynczy grób żołnierza polskiego, najprawdopodobniej z 1939 r. Przy jego szczątkach zachowały się guziki munduru Wojska Polskiego, które były używane właśnie pod koniec lat 30.
Po przeprowadzeniu badań archeologicznych (termin ich zakończenia nie jest obecnie znany) znalezione szczątki ludzkie trafią do antropologa, a następnie zostaną pochowane na jednym z warszawskich cmentarzy.
Odkrycie ludzkich szczątków wstrzymuje dalszą budowę wjazdu do nowej siedziby Muzeum Wojska Polskiego, który do użytku miał być oddany 15 grudnia br. "Dalszą budowę chcemy kontynuować dopiero po zakończeniu wszelkich koniecznych prac. Kiedy to nastąpi nie wiemy, najpierw muszą zakończyć prace archeolodzy" - powiedział wiceminister obrony narodowej Wojciech Falkowski. Zapewnił jednak, że odkrycie ludzkich szczątków nie opóźni budowy całej siedziby Muzeum Wojska Polskiego pod warunkiem, że prace archeologów zakończą się w połowie grudnia.
"To jest cmentarzysko ludzi i nie chcemy, żeby to (dalsze prace - PAP) przebiegało w sposób niewłaściwy, bez odpowiedniego rozeznania i sprawdzenia sytuacji, dobrego przebadania tego fragmentu Cytadeli" - mówił Falkowski.
Zgodnie z zapowiedziami MON Cytadela Warszawska ma stać się siedzibą Muzeum Wojska Polskiego. Obecnie Muzeum Wojska Polskiego znajduje się w budynkach Muzeum Narodowego w Alejach Jerozolimskich w Warszawie.
Na terenie Cytadeli powstaje również Muzeum Historii Polski, które według przedstawionych we wrześniu ub.r. planów Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego ma być gotowe "w stanie surowym zamkniętym" z "wstępnymi elementami wystawy stałej" w listopadzie 2018 r. w związku ze 100-leciem odzyskania przez Polskę niepodległości. (PAP)
nno/pat
