Jerzy Hoffman, Hanna Polak, Maria Zmarz-Koczanowicz i Joshua Oppenheimer wśród reżyserów, których filmy można będzie zobaczyć w cyklu "Wtedy-teraz", zorganizowanym przez Narodowy Instytut Audiowizualny (NInA). Pokazom będą towarzyszyły rozmowy z twórcami.
"Wtedy-teraz" to cykl spotkań poświęconych filmom czołowych polskich twórców dokumentów, wydanych przez NInA w serii płyt pod redakcją Tadeusza Sobolewskiego. W programie spotkań - każdego pod innym hasłem przewodnim - znalazły się pokazy najważniejszych filmów polskich dokumentalistów. Widzowie będą mieli także okazję posłuchać dyskusji z filmowcami o "aspektach kina dokumentalnego: od roli operatora, przez pracę z archiwami, po specyfikę inscenizacji".
"Do polskich filmów dokumentalnych wracam regularnie od wielu lat, czy to dla własnej przyjemności, czy to w ramach licznych zajęć ze studentami. Nieustannie zadziwia mnie, z jaką przenikliwością twórcy Polskiej Szkoły Dokumentu opisywali i opisują naszą rzeczywistość, znajdując w niej zarazem pierwiastek uniwersalny. Niniejszy cykl zrodził się z przekonania, że pomiędzy klasyką rodzimego dokumentu, a współczesnym kinem i kulturą istnieje żywa, definiowana wciąż na nowo więź. Problemy podejmowane przed laty powracają w coraz to nowych odsłonach, ujmowane i reinterpretowane przez nowych twórców" - powiedział Michał Oleszczyk, kurator cyklu i dyrektor Festiwalu Filmowego w Gdyni.
Oleszczyk zauważył, że choć język kina ewoluuje, postawa filmowca "zwracającego swe uważne spojrzenie na otaczający świat i dzielącego się swoją wizję" pozostaje niezmienna. "Mam nadzieję, że nasz cykl (...) pomoże rzucić nowe światło na sztukę filmu dokumentalnego. Sztukę, w której polscy artyści od wielu już dekad zajmują czołowe miejsce na świecie" - podkreślił.
Cykl zainauguruje sobotnie spotkanie o dokumencie - narzędziu interwencji społecznej. Zobaczymy filmy z "czarnej serii" Jerzego Hoffmana i Edwarda Skórzewskiego: "Czy jesteś wśród nich" (1954) - którego bohaterem jest "plujka uliczna", czyli "nierozważny degustator wiśni, który zaśmiecając chodnik pestkami naraża przechodniów na kontuzje"; "Uwaga chuligani" (1955) - o zabawach w knajpach, rozróbach, napadach wśród ruin, pijackich awanturach i ulicznych wojnach gangów; "Dzieci oskarżają" - o dzieciach alkoholików (1956).
Projekcje filmów Hoffmana i Skórzewskiego zakończy pokaz "Sopotu” (1957) - żywiołowy, pełen humoru reportaż z wakacji w Sopocie, w trakcie Festiwalu Muzyki Jazzowej. Gościem wieczoru będzie Jerzy Hoffman.
Pierwsze spotkanie zamknie współczesny dokument zaangażowany pt. "Nadejdą lepsze czasy". Jego reżyserka, Hanna Polak, przez 14 lat obserwowała życie Julii – dziewczynki mieszkającej na największym wysypisku śmieci w Europie, pod Moskwą.
Miesiąc później - 11 lutego - przypomniane zostaną filmy Marii Zmarz-Koczanowicz zrealizowane w latach 80., które - jak podkreślają organizatorzy - "są przenikliwym świadectwem mechanizmów funkcjonowania opresyjnego aparatu państwowego".
Będą to m.in. "Każdy wie kto za tym stoi" (1983) o "kolejkowych everymanach" - całodobowych "staczach" próbujących kupić towary w pustych peerelowskich sklepach; "Jestem mężczyzną" (1985) o "groźnym totalitarnym dyktatorze, który w podwrocławskich Świniarach opanował wszystkie najważniejsze stanowiska i został nawet szefem koła Ligi Kobiet" oraz częściowo inscenizowany "Urząd" (1986) o "surrealistycznym, peerelowskim urzędzie, którego pracownicy chodzą po biednych domach i zabierają ludziom rzeczy".
Po spotkaniu i rozmowie z reżyserką, widzowie zobaczą jeszcze dokument "Scena ciszy" Joshuy Oppenheimera, opowiadający o ludobójstwie w Indonezji, analizujący mechanizmy wyparcia i "ideologicznej subordynacji, które tę zbrodnię umożliwiły".
Cykl spotkań - raz w miesiącu - potrwa do grudnia 2017 r. Spotkania z dokumentem będą odbywały się raz w miesiącu. Zaprezentowane i omówione zostaną: filmy jako portrety zbiorowości, relacje reżyser-bohater, praca z archiwami, eksperyment formalny, inscenizacja oraz rola obrazu filmowego i sztuki operatorskiej w dokumencie. Ostatnie, grudniowe spotkanie będzie poświęcone humanistycznemu wymiarowi dokumentu.(PAP)
oma/ pat/
