Widowiskiem plenerowym we wtorek wieczorem w Jarosławiu (Podkarpackie) przypomniano uczniów miejscowej szkoły budowlanej, których w 1940 r. wywieziono do KL Auschwitz. Należeli do pierwszych więźniów tego niemieckiego obozu zagłady.
Patronat honorowy nad spektaklem "Gdy nas zabraknie, to kamienie za nas będą mówić" objął prezydent RP Andrzej Duda.
"6 maja 1940 r. gestapo rozpoczęło aresztowania młodych ludzi, uczniów szkoły budowlanej w Jarosławiu. Gestapowcy otoczyli szkołę w czasie lekcji. Część jej uczniów aresztowano" – powiedział PAP historyk z oddziału Instytutu Pamięci Narodowej (IPN) w Rzeszowie Jakub Izdebski.
Przypomniał, że ze szkoły aresztowanych przewieziono do jarosławskiego więzienia. Tam w trakcie przesłuchań bito ich do utraty przytomności.
"Po dwóch dniach większość zwolniono. Natomiast kilku przewieziono do więzienia w Tarnowie, a stamtąd uczniowie z Jarosławia w pierwszym transporcie 728 więźniów trafili do KL Auschwitz" – zauważył historyk.
Jednym z uczniów, którzy znaleźli się w obozie koncentracyjnym był Stanisław Ryniak. W Auschwitz więźniom wytatuowano numery od 31 do 758. Najniższy numer - 31, otrzymał Ryniak. Wcześniejsze numery otrzymali niemieccy kryminaliści, więźniowie obozu w Sachsenhausen, którzy stanowili zaczątek obozowej kadry.
Historia Ryniaka była jednym z wątków spektaklu. W przedstawieniu jego postać zagrał tegoroczny maturzysta jarosławskiej szkoły budowlanej.
W Auschwitz Ryniak był do 28 października 1944 r. Potem został przewieziony do Leitmeritz (Litomierzyce), gdzie znajdował się podobóz KL Flossenburg. Wolność odzyskał 8 maja 1945 r. Po wojnie skończył architekturę. Zmarł w 2004 r.
"Nasz spektakl nie jest prostą rekonstrukcją. Naszym przedstawieniem chcieliśmy przypomnieć grozę tamtych wydarzeń" – dodał Izdebski.
Widowisko plenerowe "Gdy nas zabraknie, to kamienie za nas będą mówić" zostało wystawione na dziedzińcu Zespołu Szkół Budowlanych i Ogólnokształcących (ZSBiO) w Jarosławiu.
Przedsięwzięcie przygotowali: miejscowe starostwo powiatowe, rzeszowski oddział IPN, przemyskie Stowarzyszenie Rekonstrukcji Historycznej "X D.O.K." oraz nauczyciele i uczniowie jarosławskiego ZSBiO.(PAP)
kyc/ pat/
