Przemówienie prezydenta wygłoszone podczas 41. sesji Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO

Ekscelencjo, Szanowna Pani Dyrektor Generalna, Szanowny Panie Premierze, Szanowni Państwo Ministrowie, wszyscy dostojni przedstawiciele władz UNESCO i przedstawiciele władz komitetu światowego dziedzictwa, wielce szanowni delegaci, Szanowny Panie Prezydencie Miasta Krakowa, Szanowny Panie Wojewodo, wszyscy dostojni zgromadzeni goście, drodzy przyjaciele z całego świata.

Bardzo serdecznie dziękuję za przybycie do Polski, do Krakowa na to zupełnie wyjątkowe dla nas Polaków i dla mnie jako Prezydenta Rzeczypospolitej wydarzenie, jakim jest 41. sesja Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO. Dlaczego wyjątkowe? Dlatego, że komitet obraduje w Polsce na sesji po raz pierwszy. Dlatego, że komitet jest dla polski niezwykle ważny, dlatego, że Polska jak i Kraków, moje miasto - ja pochodzę z Krakowa, tutaj się urodziłem, tutaj się wychowałem, bardzo wiele UNESCO zawdzięczam.

Przed momentem w rozmowie z Panią Dyrektor Generalną wspominałem czasy swojego dzieciństwa, lata 70. zeszłego XX w. tutaj w Krakowie, kiedy byliśmy za żelazną kurtyną, kiedy Kraków ginął, można powiedzieć ginął w oczach. Fotografie, te stare, ukazują zniszczone zabytki Krakowa, zatarte twarze maszkaronów, zniszczone detale wykonane przed setkami lat przez najlepszych mistrzów, detale budynków, starych kamienic, detale Wawelskiego Zamku, jak choćby te, które widzimy tam na górze wszystko to ginęło. Właściwie można powiedzieć z miesiąca na miesiąc, z roku na rok, w wyniku kwaśnych deszczy, w wyniku tego, że prowadzono rabunkową wtedy gospodarkę przemysłową, nie licząc się ze środowiskiem i nie licząc się właśnie z naszym dziedzictwem. Tym, co tak niezwykle ważne i wtedy właśnie w 1978 roku i Wawel i stara część Krakowa wraz z dzielnicą Kazimierz zostały wpisany na powstającą wtedy listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. To był moment zmiany i to zmiany o 180 stopni, jeżeli chodzi o ochronę zabytków Krakowa, to wtedy także w wyniku oddolnej akcji społecznej powstał Społeczny Komitet Odnowy Krakowa. Krakowscy profesorowie różnych dziedzin z wielu krakowskich uczelni, ludzie nauki zatem, a także ludzie kultury włączyli się w działalność na rzecz ochrony naszego dziedzictwa narodowego.

To było wielkie dążenie, aby ocalić Kraków dla młodego pokolenia u nas w kraju, ale także ocalić Kraków dla świata, ocalić Kraków dla tych, którzy przyjdą po nas. Mam nadzieję, że widzicie państwo jak bardzo dobrze to się udało, jak Kraków dzisiaj jest piękny, jak wiele mamy wspaniałych zabytków podziwianych co roku przez setki tysięcy, miliony turystów. To dla mnie wielka satysfakcja, że mogę dzisiaj państwu tutaj właśnie Komitetowi Światowego Dziedzictwa UNESCO powiedzieć dziękuję.

Dziękuję za to, że UNESCO zaangażowało się w sprawę Krakowa, i także że dzięki UNESCO Kraków dzisiaj jest tak piękny, jak jest, jestem za to ogromnie wdzięczny. Dziękuję także za to, że właśnie w Krakowie odbywa się ta 41. sesja. Otwieramy ją tu właśnie na Wawelu, w tym niezwykle symbolicznym miejscu, gdzie pięknie widać wielki dorobek polskiej kultury korzystającej z tego, co było wtedy najmodniejsze w czasach renesansu, kiedy włoska księżniczka, a później polska królowa Bona Sforza sprowadzała tutaj najlepszych włoskich mistrzów po to, żeby budowali dla niej i dla jej męża, polskiego króla Zygmunta Starego piękną siedzibę.

Wawel to miejsce dwóch dynastii, dynastii Piastów i dynastii Jagiellonów. Wawel, to znajdująca się tuż obok katedra, miejsce koronacji i pochówku polskich królów i wielu ludzi najważniejszych dla naszej historii. To nasze polskie wielkie dziedzictwo, które stanowi immanentną część światowego dziedzictwa historii, kultury; można powiedzieć, że cywilizacji judeochrześcijańskiej. Miejsce, które ma w sobie niezwykłą magię, ale Kraków to dzisiaj przy zachowaniu tej substancji zabytkowej, przy niezwykłej dbałości o nią i o detale, także miasto, które rozwija się jako miasto nowoczesne.

Będziecie państwo obradowali w Kongresowym Centrum Konferencyjnym, które znajduje się po przeciwnej stronie Wisły z pięknym widokiem na centrum z Wawelu i z centrum na Wawel. Centrum niezwykle nowoczesnym, oddanym do użytku kilka lat temu, które jest także ważnym miejscem budowania wizerunku Krakowa i podejmowania wielu niezwykle istotnych decyzji. Wiem, że będziecie państwo rozmawiali o sprawach czasem trudnych, ale niezwykle ważnych. Wiem, że będziecie rozmawiali o tym co trzeba uratować, odratować, albo co trzeba odtworzyć dziś na świecie w warstwie właśnie dorobku historycznego, dorobku kulturowego, także architektonicznego, jak choćby o niewątpliwej konieczności odbudowania Aleppo. Zniszczonego w czasie konfliktu w Syrii i tu jeden element jako Polak bardzo mocno chciałem podkreślić i także podziękować.

Chciałem podziękować za to, że w 1980 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO wpisana została warszawska starówka, warszawska starówka, która została całkowicie zniszczona w czasie II wojny światowej. Mówił Pan Profesor Jan Zachwatowicz: tą naszą historię zapisaną kamiennymi zgłoskami architektury wyrwano po prostu brutalnie z księgi naszych dziejów, nie tylko po to, żeby zniszczyć w czasie działań wojennych, ale po to, żeby wyniszczyć, zmasakrować polską kulturę, żeby zmasakrować nasz dorobek właśnie naszego dziedzictwa tego elementu, który przecież pozwala narodowi trwać i jest jednym z bardzo w ważnych celów po II wojnie światowej, jakie miało całe polskie społeczeństwo.

To była ogólnopaństwowa, ogólnospołeczna akcja. Ja bym powiedział, że to była narodowa akcja, to była właśnie odbudowa Warszawy, na którą właściwie składał się cały naród i to się udało, to zostało zrealizowane i mimo że nie były to oryginale zabytki, że była to rekonstrukcja, to jednak komitet zgodził się wpisać warszawską starówkę na listę światowego dziedzictwa, jako właśnie przykład walki o przetrwanie dziedzictwa kulturowego o to, że ono musi istnieć musi trwać, bo ono stanowi zręby i fundament naszej cywilizacji. Jestem państwu ogromnie za to wdzięczny, ale zarazem mówię o tym z dumą jako Polak, bo to z wiedzy naszych ekspertów, naszych specjalistów, profesorów, architektów tych wszystkich którzy uczestniczyli w tych pracach korzysta dzisiaj świat przy realizacji tego typu wielkich zamierzeń inwestycyjnych, restytucyjnych, przywrócenia dziedzictwa do należnej mu postaci i na należne mu miejsce wierzę w to, że polscy eksperci będą mogli przyczynić się również do odbudowy Aleppo, do tego żeby odzyskało ono tą świetność, którą miało przed wojna, aby dalej mogło dobrze się rozwijać.

Szanowni Państwo, jeszcze raz dziękuję za to piękne spotkanie. Życzę państwu udanych obrad, życzę państwu burzliwych obrad, ale takich burzliwych, które zawsze będą się kończyły tym dobrym finałem. Dobrym dla świata i nie jest to przesada jeżeli tak się powie, bo dzieło, które jest realizowane przez komitet; dzieło, które jest realizowane przez UNESCO ma dla całego świata, dla naszej kultury, dla naszej cywilizacji znaczenie absolutnie niepodważalne, ma znaczenie powiedziałbym wręcz fundamentalne. Życzę państwu owocnych obrad, życzę panu profesorowi Jackowi Purchli, który ma zaszczyt przewodniczyć tej 41. sesji powodzenia i trzymam kciuki, aby wszystkie projekty, które będziecie państwo tutaj realizowali, omawiali udały się jak najlepiej. Jeszce raz dziękuję.

march/ mhr/