Rządowy projekt ustawy o finansowaniu zadań oświatowych trafi z powrotem pod obrady Sejmu. Komisje Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przyjęły we wtorek sprawozdanie podkomisji, która zajmowała się tym projektem.
Połączone komisje odrzuciły wniosek opozycji, która chciała wykreślenia z projektu zapisów wprowadzających zmiany w ustawie Karta Nauczyciela.
"Jesteśmy za zmianami w Karcie Nauczyciela, ale chcielibyśmy żeby one były w projekcie nowelizacji Karty Nauczyciela, a nie ustawie o finansowaniu zadań oświatowych" - powiedziała Urszula Augustyn (PO), składając wniosek o odrzucenie całego artykułu 76. projektu ustawy, zawierającego zmiany w Karcie.
Wniosek ten poparli wiceprezes Związku Nauczycielstwa Polskiego Krzysztof Baszczyński i Katarzyna Lubanauer (Nowoczesna). "Nie widzimy żadnych związków między tytułem ustawy, a tym co się zmienia w Karcie Nauczyciela" - powiedział Baszczyński. "Mamy do czynienia z forsowaniem zmian w Karcie Nauczyciela przy pomocy ustawy zupełnie temu nie służącej. Trudno zauważyć bezpośredni związek między finansowaniem oświaty, a kwestią zmiany zasad awansowania nauczycieli, chyba, że powiecie wprost, że chodzi o oszczędności, które chcecie zrobić wydłużając drogę awansu nauczyciela" - mówiła Lubnauer.
Z argumentacją tą nie zgodziła się minister edukacji narodowej Anna Zalewska. Zaznaczyła, że projekt jest efektem prac zespołu do spraw statusu zawodowego nauczycieli przy ministrze edukacji, w skład którego obok przedstawicieli resortu wchodzą przedstawiciele związków zawodowych, zrzeszających nauczycieli i pracowników oświaty oraz przedstawiciele korporacji samorządowych. Apelowała też do posłów by nie mówili, że nic wspólnego z finansowaniem nie ma wprowadzenie pensum, czyli liczby godzin bezpośredniej pracy z uczniem, dla psychologów, pedagogów szkolnych i logopedów. "Proszę nie mówić, że (...) nie ma nic wspólnego z finansowaniem dodatek dla nauczycieli dyplomowanych" - zaznaczyła. Przypomniała, że projekt zawiera też stopniowe przesunięcie wypłaty wynagrodzeń nauczycieli z początku miesiąca na koniec.
Za odrzuceniem artykułu 76. było 16 posłów, 34 głosowało przeciw, jeden poseł wstrzymał się od głosu.
Komisje odrzuciły też wszystkie pozostałe poprawki opozycji. Dotyczyły one m.in. wykreślenia z projektu przepisów dotyczących oceny pracy nauczyciela oraz wydłużenia awansu zawodowego nauczycieli; zakładały przyznanie nauczycielom jednej dodatkowej pensji w związku ze zmianą terminu wypłacania pensji; możliwości przyznania dodatku za wyróżniającą się pracę nauczycielom na różnych stopniach awansu, czy wydłużenia do 2030 r. możliwości zatrudniania asystentów nauczyciela. Komisje odrzuciły też wnioski zgłaszane przez stronę społeczną, w tym przedstawicieli ZNP, stowarzyszenia przedszkoli niepublicznych oraz rodziców dzieci w edukacji domowej.
Poparcie zyskały za to poprawki zgłoszone przez posłanki PiS. Jedna z nich służyć ma odbudowie doradztwa metodycznego dla nauczycieli. Zgodnie z nią, z jednoprocentowego odpisu na doskonalenie zawodowe część - 0,2 proc. ma być przeznaczone właśnie na ten cel.
Inna, przyjęta przez komisje, poprawka zakłada, że dodatek za wyróżniającą się pracę będzie mógł dostać nauczyciel dyplomowany, legitymujący się co najmniej trzyletnim okresem pracy w szkole po nadaniu mu tego stopnia awansu zawodowego.
Projekt ustawy o finansowaniu zadań oświatowych przygotowany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej dotyczy m.in. zmian w przyznawaniu i rozliczaniu dotacji: podręcznikowej, przedszkolnej, dotacji dla szkół dla dorosłych oraz finansowania świadczeń pomocy materialnej dla uczniów o charakterze socjalnym.
Dotacja podręcznikowa, tak jak obecnie, będzie naliczana i przekazywana do wysokości maksymalnych kwot na ucznia danej klasy, zróżnicowanych w zależności od etapu edukacyjnego. Szkoły nie będą jednak musiały rozliczać jej osobno dla każdej klasy, ale będą mogły rozliczyć ją łącznie. Jeśli zaś chodzi o dotację przedszkolną, zmiany dotyczyć będą głównie naliczania jej w przypadku, gdy organ prowadzący przedszkole znajduje się na terenie innej gminy niż sama placówka.
W przypadku szkół niepublicznych, w których nie jest realizowany obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, czyli szkół dla dorosłych, część kwoty z subwencji oświatowej - tak jak dotąd - będzie wypłacana na ucznia, a część dopiero po zdaniu przez niego egzaminu.
Planowane zmiany mają też dotyczyć finansowania świadczeń pomocy materialnej o charakterze socjalnym dla uczniów. Proponowane jest zróżnicowanie wysokości wkładu własnego w zależności od zamożności gmin.
W projekcie znalazły się też propozycje zmian w ustawie Karta Nauczyciela. Zgodnie z projektem, wydłużona zostanie podstawowa ścieżka awansu zawodowego nauczycieli z 10 do 15 lat, ale będzie też możliwość jej skrócenia lub wydłużenia.
Wprowadzony zostanie też nowy dodatek – za wyróżniającą pracę, nazwany przez media "500 plus dla nauczycieli". Przysługiwał on będzie nauczycielowi na najwyższym stopniu awansu zawodowego. Dodatek ten miałby wynosić 16 proc. kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej. Po raz pierwszy nauczyciele mogliby go otrzymać po 1 września 2020 r., jednak pełną wysokość będzie miał on dopiero od 1 września 2022 r.
W projekcie przewidziano też zmiany w zakresie udzielania nauczycielom urlopu dla poratowania zdrowia. O jego potrzebie orzekać będzie lekarz medycyny pracy, a nie, jak dotychczas, lekarz pierwszego kontaktu.
Zlikwidowane ma zostać stanowisko asystenta nauczyciela. Zgodnie z projektem osoby obecnie pracujące jako asystenci będą mogły być zatrudnione na tym stanowisku na dotychczasowych zasadach nie dłużej niż do 31 sierpnia 2020 r.
MEN chce, by projektowana ustawa weszła w życie 1 stycznia 2018 r., część przepisów ma obowiązywać wcześniej - z chwilą ogłoszenia, 14 dni po dniu ogłoszenia, a część później - od 1 września 2018 r., 1 stycznia 2019 r. i od 1 września 2020 r.
autorzy: Danuta Starzyńska-Rosiecka i Paweł Dembowski
dsr/ pd/ js/
